خیام شهره آفاق - دقیق ترین تقویم جهان، هدیه خیام به ایرانی...
گاه شماری جلالی در راستای اصلاح و محاسبه دقیق گاه شماری ایرانی و در پی گاه شماری یزدگردی به وجود آمد.
بی توجهی به اجرای کبیسه گیری گاه شماری یزدگردی از سال ۳۷۵ یزدگردی "۱۰۰۶ میلادی" تا اوایل دوران جلال‌الدوله ملک شاه سلجوقی موجب شده بود، نوروز هجده روز نسبت به زمان واقعی جابه جا شود؛ و اعتدال بهاری بجای اول فروردین با نوزدهم فروردین منطبق شود. از این رو با حذف هجده روز آغاز فروردین و اعمال آن به عنوان کبیسه در پایان سال ۴۴۷ یزدگردی و قرار گرفتن موقعیت ورود خورشید به نقطه اعتدال بهاری در سرآغاز سال، گاه شماری جلالی شکل گرفت .
گاه شماری جلالی توسط عده‌ای از ریاضی دانان ایرانی از جمله ابوالفتح عبدالرحمان منصور خازنی، ابومظفر اسفزاری، ابوعباس لوکری، محمد بن احمد معموری، میمون بن نجیب واسطی، ابن کوشک بیهقی مباهی و در رأس آنان #حکیم_عمر_خیام در ۳ رمضان ۴۷۱ هجری قمری تدوین شد .
کار تدوین این تقویم در دوره ی جلال الدین ملکشاه سلجوقی با فرمان #خواجه_نظام_الملک و محل رصد آن شهرهای اصفهان "پایتخت سلجوقیان" ، ری و نیشابور ذکر شده‌است .
گاه شماری جلالی تا پیش از #مشروطه در ایران رسمیت نداشت و با تغییراتی از جمله در مبدأ و اسامی و طول ماه‌ها در قالب تقویم هجری شمسی برجی از سال ۱۳۲۹هجری قمری برابر با ۱۲۸۹ هجری خورشیدی در ایران به کار رفته و سپس با تغییراتی در قالب تقویم هجری شمسی در سال ۱۳۰۴ خورشیدی کلیات آن به همراه نام های فارسی برای ماه‌ها و تعدیل طول ماه‌ها به تصویب مجلس شورای ملی گاه شماری رسمی ایران شد .
گاه شماری #ایران وگاه شماری #افغانستان بر پایه گاه شماری جلالی ساخته شده اند ولی هم در ازای ماه هایشان و هم آغاز تاریخ شان با گاه شماری جلالی دگرگونی دارد .
روز سرآغاز این گاه شماری، اول فروردین سال ۱ جلالی "۴۵۸ هجری خورشیدی" ، برابر نهم رمضان سال ۴۷۱ هجری قمری قراردادی "دهم رمضان سال ۴۷۱ هجری قمری هلالی" و مطابق با ۱۵ مارس ۱۰۷۹ میلادی جولیانی "۲۱ مارس ۱۰۷۹ میلادی گرگوری" است. در این گاهشماری روز اول سال طوری تنظیم شده‌است که با برابری بهاری که نوروز نامیده می‌شود، همگام شود و در پایان سال‌ها ۳۶۵ یا ۳۶۶ روز دارند.
#نوروز روزی است که خورشید تا زمان عبور از نصف النهار محل "ظهرهنگام" به نقطه اعتدال بهاری رسیده باشد.
#خیام #گاهشماری_جلالی #نوروز
