سحر بلبل حکایت با صبا کرد که عشق روی گل با ما چه‌ها کرد از...
سحر بلبل حکایت با صبا کرد
که عشق روی گل با ما چه‌ها کرد
از آن رنگ رخم خون در دل افتاد
وز آن گلشن به خارم مبتلا کرد
غلام همت آن نازنینم
که کار خیر بی روی و ریا کرد
من از بیگانگان دیگر ننالم
که با من هر چه کرد آن آشنا کرد
گر از سلطان طمع کردم خطا بود
ور از دلبر وفا جستم جفا کرد
خوشش باد آن نسیم صبحگاهی
که درد شب نشینان را دوا کرد
نقاب گل کشید و زلف سنبل
گره بند قبای غنچه وا کرد
به هر سو بلبل عاشق در افغان
تنعم از میان باد صبا کرد
وفا از خواجگان شهر با من
کمال دولت و دین بوالوفا کرد
بشارت بر به کوی می فروشان
که حافظ توبه از زهد ریا کرد
حافظ
وزن این غزل:
مفاعیلن مفاعیلن فعولن(بحر هزجِ مسدسِ محذوف) از مشهور ترین اوزانِ شعر فارسی است، دوبیتی ها و فهلویات در همین وزن سروده شده.
این وزن برای با سواد و بی سواد موزون و گوش نواز است و وزن را در آن احساس می کنند، درین جا از یک کامنت در مورد غزل حافظ در هفتهٔ قبل بگویم، کسی در زیر غزل مشهور حافظ که می گوید:
خلوت دل نیست جای صحبتِ اضداد
دیو چو بیرون رود فرشته در آید
نوشته بود: این غزل از اول تا آخر وزنش غلط است.
خوب شخص مذکور بچهٔ نورس نبود و عمرش حد اقل ۷۰ سال است و در اتریش زندگی می کند و شاید فاکولته هم رفته باشد، من البته جوابش را ندادم، چون فایده ای نداشت، این افراد به راستی در بسیاری اوزان احساس وزن نمی کنند و فقط وزن دو بیتی و رباعی را حس می کنند.
در اینجا یک مطلبِ دیگر را می خواهم بگویم و آن در مورد پایان مصراع است در قدیم اگر مصرعی به هجای کشیده ختم می شد آن را مقصور می گفتد و اگر با هجای بلند ختم می شد محذوف(هدفم در اوزانی است که رکن آخر آن کامل نیست) می گفتند مثلاً همین بیت را که در بالا نوشتم مصرع اول آن را محذوف و مصرع دوم را مقصورمی گفتند، در حالی که در شعرفارسی اگر وزن اندک تغیری بکند نا موزون می شود و عروض جدید ثابت کرد که:
من از بیگانگان هرگز ننالم= مفاعیلن مفاعیلن فعولن(محذوف)
مِ ، نز، بیـ ، گا ـ نِ ، گا، هر، گز ـ نـ ، نا، لم
که بامن هرچه کرد آن آشنا کرد= مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل(مقصور)
کِ ، با، من، هرـ چِ،کر،دا،ناـ شِ، نا، کر(د) همین صامتِ دال را که در آخر آمده حساب میکردند.عروض علمی نشان که تفاوت کمی ۳ نوع هجا، در هجای آخر مصرع از میان میرود و آخرین هجای مصرع هیشه کمیت بلند دارد و به طور مثال در همین بیت، مفاعیل و فعولن کمیت مشابه دارد.
«ظاهر حسینی هروی»
#حافظ #سحر_بلبل_حکایت_با_صبا_کرد
که عشق روی گل با ما چه‌ها کرد
از آن رنگ رخم خون در دل افتاد
وز آن گلشن به خارم مبتلا کرد
غلام همت آن نازنینم
که کار خیر بی روی و ریا کرد
من از بیگانگان دیگر ننالم
که با من هر چه کرد آن آشنا کرد
گر از سلطان طمع کردم خطا بود
ور از دلبر وفا جستم جفا کرد
خوشش باد آن نسیم صبحگاهی
که درد شب نشینان را دوا کرد
نقاب گل کشید و زلف سنبل
گره بند قبای غنچه وا کرد
به هر سو بلبل عاشق در افغان
تنعم از میان باد صبا کرد
وفا از خواجگان شهر با من
کمال دولت و دین بوالوفا کرد
بشارت بر به کوی می فروشان
که حافظ توبه از زهد ریا کرد
حافظ
وزن این غزل:
مفاعیلن مفاعیلن فعولن(بحر هزجِ مسدسِ محذوف) از مشهور ترین اوزانِ شعر فارسی است، دوبیتی ها و فهلویات در همین وزن سروده شده.
این وزن برای با سواد و بی سواد موزون و گوش نواز است و وزن را در آن احساس می کنند، درین جا از یک کامنت در مورد غزل حافظ در هفتهٔ قبل بگویم، کسی در زیر غزل مشهور حافظ که می گوید:
خلوت دل نیست جای صحبتِ اضداد
دیو چو بیرون رود فرشته در آید
نوشته بود: این غزل از اول تا آخر وزنش غلط است.
خوب شخص مذکور بچهٔ نورس نبود و عمرش حد اقل ۷۰ سال است و در اتریش زندگی می کند و شاید فاکولته هم رفته باشد، من البته جوابش را ندادم، چون فایده ای نداشت، این افراد به راستی در بسیاری اوزان احساس وزن نمی کنند و فقط وزن دو بیتی و رباعی را حس می کنند.
در اینجا یک مطلبِ دیگر را می خواهم بگویم و آن در مورد پایان مصراع است در قدیم اگر مصرعی به هجای کشیده ختم می شد آن را مقصور می گفتد و اگر با هجای بلند ختم می شد محذوف(هدفم در اوزانی است که رکن آخر آن کامل نیست) می گفتند مثلاً همین بیت را که در بالا نوشتم مصرع اول آن را محذوف و مصرع دوم را مقصورمی گفتند، در حالی که در شعرفارسی اگر وزن اندک تغیری بکند نا موزون می شود و عروض جدید ثابت کرد که:
من از بیگانگان هرگز ننالم= مفاعیلن مفاعیلن فعولن(محذوف)
مِ ، نز، بیـ ، گا ـ نِ ، گا، هر، گز ـ نـ ، نا، لم
که بامن هرچه کرد آن آشنا کرد= مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل(مقصور)
کِ ، با، من، هرـ چِ،کر،دا،ناـ شِ، نا، کر(د) همین صامتِ دال را که در آخر آمده حساب میکردند.عروض علمی نشان که تفاوت کمی ۳ نوع هجا، در هجای آخر مصرع از میان میرود و آخرین هجای مصرع هیشه کمیت بلند دارد و به طور مثال در همین بیت، مفاعیل و فعولن کمیت مشابه دارد.
«ظاهر حسینی هروی»
#حافظ #سحر_بلبل_حکایت_با_صبا_کرد
