علت ریزش موی شدید چیست؟

ریزش 90 تا 100 تار مو در روز شرایطی طبیعی است. با این وجود، ریزش مو در برخی افراد به اندازه ای زیاد است که به کم پشتی مو منجر شده و خالی شدن قابل مشاهده می شود.

مشکل این است که برخی افراد هنگامی که ریزش مو در مراحل اولیه قرار دارد، آن را نادیده گرفته و درباره دلیل شکل گیری این شرایط فکر نمی کنند. بر همین اساس، یافتن دلیل ریزش مو به منظور انتخاب روش درمان مناسب اهمیت زیادی دارد. در ادامه با برخی دلایل ریزش مو بیشتر آشنا می شویم.

کمبود پروتئین

ماده تشکیل دهنده اصلی مو پروتئین است. بر همین اساس، کمبود پروتئین در بدن می تواند تا حدودی مسئول ضعف و ریزش مو باشد.

هنگامی که با کمبود پروتئین مواجه هستید، بدن تلاش می کند ذخایر اندک باقی مانده از این ماده را حفظ کند، که این شرایط به توقف رشد و ضعف در مو منجر می شود.

توصیه:

برای حفظ سلامت و کاهش ریزش مو مصرف مواد غذایی زیر را مد نظر قرار دهید:

گوشت بدون چربی

دانه های خوراکی

مغزهای خوراکی

میوه های خشک شده

حبوبات

آووکادو

محصولات لبنی

تخم مرغ

استفاده بیش از اندازه از مواد شیمیایی

مواد آرایشی و بهداشتی شیمیایی به طور معمول برای بخشیدن ظاهری جدید به مو و حتی درمان خشکی و موخوره استفاده می شوند.

مشکل این است که بسیاری از این محصولات حاوی مواد تشکیل دهنده مضر هستند. در گذر زمان، استفاده بیش از اندازه از آنها موجب آسیب غیر قابل بازگشت به مو شده و در نهایت ریزش مو را به همراه دارد.

رنگ های مو، روش هایی که برای سفید کردن مو استفاده می شوند، و برخی شامپوها می توانند موجب ایجاد تغییر هم در مو و هم در پوست سر شوند.

چه کاری باید انجام داد؟

تا حد امکان از ماسک ها و محصولاتی استفاده کنید که از مواد تشکیل دهنده طبیعی تهیه شده اند.

بیماری های تیروئید

پرکاری تیروئید و همچنین کم کاری تیروئید به واسطه تغییرات هورمونی که تیروئید زمینه ساز آنها است می توانند موجب ریزش مو شوند.

این بیماری ها خود را در قالب تغییرات مختلف در بدن بروز می دهند. اگر به این تغییرات رسیدگی نشود، آنها می توانند پیامدهایی جدی و شدید را موجب شوند.

چه کاری باید انجام داد؟

اگر نسبت به این تغییرات مشکوک هستید، با پزشک خود برای انجام آزمایش خون به منظور اندازه گیری آثاری که تیروئید ممکن است روی هورمون های شما داشته باشد، مشورت کنید.

عوامل ارثی و ریزش مو

گاهی اوقات، ریزش مو در نتیجه بیماری یا شرایطی خاص شکل نگرفته است.

خبر بد دشوارتر بودن درمان در این موارد است، زیرا یک مساله ژنتیکی ممکن است زمینه ساز ریزش مو شده باشد.

اگر این گونه است، ریزش مو پس از 20 سالگی می تواند شرایط وخیم‌تری پیدا کند.

چه کاری باید انجام داد؟

با یک پزشک برای تشخیص این که آیا عامل ریزش مو ژنتیکی است و این که آیا چنین ژنی را به ارث برده اید مشورت کنید و درباره روش درمانی مناسب برای کاهش آن تصمیم گیری کنید.

کم خونی

کم خونی می تواند در نتیجه کمبود آهن رخ دهد. این ماده معدنی در تولید گلبول های قرمز خون نقشی کلیدی ایفا می کند.

ابتلا به کم خونی نشان دهنده عدم وجود هموگلوبین کافی در بدن است و بر همین اساس، انتقال اکسیژن از سلول ها به بدن با دشواری انجام می شود.

یکی از اثرات اصلی کم خونی ریزش مو است که در صورت درمان این شرایط، ریزش مو نیز بهبود می یابد.

چه کاری باید انجام داد؟

مصرف مواد غذایی سرشار از آهن را افزایش داده و روش درمانی ارائه شده توسط یک متخصص را دنبال کنید.

سندرم تخمدان پلی کیستیک

برای زنان، برخی شرایط هورمونی وجود دارند که می توانند به ریزش مو منجر شوند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک یکی از آنها محسوب می شود که عدم تعادل شدید در سطوح هورمونی را موجب می شود. این بیماری پوست سر و مو را نیز ضعیف می کند.

فرد مبتلا به این بیماری باید زیر نظر پزشک قرار داشته باشد، زیرا می تواند به ناباروری منجر شود.

چه کاری باید انجام داد؟

با یک پزشک درباره عدم تعادل هورمونی مشورت کنید.

روش درمانی مناسب برای تقویت مو و به حداقل رساندن اثرات مخرب این بیماری را دریافت کنید.

استرس

استرس جسمانی و روانی یکی از دلایل شایع ریزش مو محسوب می شود. نادیده گرفتن اثرات آن آسان است، اما واکنش های تولید شده توسط بدن موجب مشکلات دیگر می شوند که نیازمند مراقبت بیشتر هستند.

چه کاری باید انجام داد؟

تمرینات تن آرامی را انجام دهید و تا حد امکان از حضور در محیط های استرس‌زا پرهیز کنید.

عصر ایران

ریزش موی پس از بارداری

ریزش مو پس از زایمان یا دوران شیردهی، یکی از شایع‌ترین شکایت‌های مادران و یکی از دلایل ریزش موی ناگهانی است. در حین بارداری، سطح هورمون‌های جنسی استروژن و پروژسترون در بدن مادر بالاست و پس از زایمان، سطح این هورمون‌ها به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. این تغییر باعث می‌شود تا فولیکول‌های مو که سازنده‌ی تارهای مو هستند، وارد مرحله‌ی استراحت شوند. به همین دلیل پس از ریزش هر تار مو، تار موی جایگزینی برای آن وجود نخواهد داشت و موهای مادر پس از زایمان کم پشت خواهد شد.

نکته‌ی مهم این است که مادر نباید به هیچ عنوان نگران باشد! چرا که با گذشت زمان و معمولا در طی همان سال اول پس از زایمان، اوضاع بهتر و موهای مادر مثل قبل از بارداری خواهد شد.

ابتلا به برخی بیماری‌ها

بیماری‌های مختلفی می‌تواند موجب ریزش موی ناگهانی شود که برخی از آن‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم:

عفونت‌ها

برخی عفونت‌ها می‌توانند باعث ریزش موی ناگهانی شوند. شایع‌ترین آن‌ها عفونت‌های قارچی هستند که بیشتر در کودکان، نوجوانان و افراد دچار ضعف سیستم ایمنی مشاهده می‌شوند. شیوع عفونت‌های قارچی در بزرگسالان سالم کم است.

تینه‌آ کاپیتس یک بیماری قارچی است که علت آن گروهی از قارچ‌ها به نام درماتوفیت‌ها هستند. محیط‌های گرم و مرطوب برای رشد این قارچ‌ها مساعد است؛ به همین دلیل پوست و موی سر زیستگاه مناسبی برای آن‌ها محسوب می‌شود.

شاخص‌ترین علامت این بیماری، ریزش موی ناگهانی است. ممکن است محل دچار ریزش مو، دردناک هم باشد. این بیماری به راحتی از یک شخص به شخص منتقل می‌شود. استفاده از کلاه، حوله و شانه‌ی آلوده از راه‌های انتقال این بیماری است.

درمان این عفونت قارچی با مصرف داروهای ضد قارچی مثل گریزئوفولوین، تربینافین یا فلوکونازول به مدت ۴ تا ۶ هفته است. معمولا ریزش مو با درمان برگشت‌پذیر است.
از عفونت‌های دیگری که می‌توانند باعث ریزش موی ناگهانی شوند، می‌توان به فولیکولیت اشاره کرد. در این بیماری التهاب در فولیکول‌های مو اتفاق می‌افتد. بنابراین بعد از ریزش مو، تار موی جایگزینی رشد نخواهد کرد و آن منطقه طاس خواهد شد.

بیماری‌های تیروئیدی

ریزش موی ناگهانی می‌تواند علامتی از کم‌کاری غده‌ی تیروئید باشد. کم‌کاری غدهی تیروئید علائم دیگری مثل ضعف و خستگی، چاقی و پف کردن صورت، کند شدن حرکات و رفلکس‌ها و خشکی پوست نیز خواهد داشت. در صورتی که پزشک معالج شما به این بیماری مشکوک باشد، انجام آزمایش خون برای تشخیص کمک کننده است.

تریکوتیلومانیا

اختلال وسواس موکنی یا تریکوتیلومانیا، اختلالی روانی است که هم در آقایان و هم در خانم‌ها مشاهده می‌شود. این اختلال در میان دختران جوان شایع‌تر است.

در تریکونیلومانیا فرد به طور وسواس گونه‌ای اقدام به کندن موهای خود می‌کند. هنگام معاینه‌ی فیزیکی، پزشک با مشاهده‌ی نحوه‌ی رشد موها و برخی سرنخ‌های دیگر، به این بیماری شک خواهد کرد. هم از روش‌های دارویی و هم از روش‌های روان درمانی می‌توان برای درمان این بیماری کمک گرفت.

بیماری لوپوس

بیماری لوپوس بیشتر با ضایعات پوستی قرمز رنگی که به شکل پروانه بر روی بینی و گونه‌ها ایجاد می‌کند، شناخته می‌شود. این بیماری، یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی اشتباهی به سلول‌های بدن حمله کرده و به آن‌ها آسیب وارد می‌کنند. در بیماری لوپوس ممکن است پوست سر نیز درگیر شده و مناطقی به شکل سکه دچار ریزش موی ناگهانی شوند.

بیماری لوپوس در خانم‌ها بیشتر از آقایان دیده می‌شود. ریزش موی ناشی از این بیماری می‌تواند موقت یا دائمی باشد که بستگی به شدت بیماری و نوع آن دارد.

آلوپسی آره‌آتا

ریزش موی سکه‌ای یا آلوپسی آره‌تا، مانند بیماری لوپوس نوعی بیماری خودایمنی است. در لوپوس کل بدن درگیر می‌شود و در آلوپسی آره‌آتا، سلول‌های ایمنی تنها به فولیکول‌های مو حمله می‌کنند.

آلوپسی آره آتا معمولاً باعث ریزش موی ناگهانی با حدود مشخص و به شکل مناطق دایره‌ای کوچک می‌شود. البته می‌تواند باعث ریزش کل موهای سر یا حتی کل موهای بدن شود. در این حالت‌ها به بیماری آلوپسی توتالیس و یونیورسالیس گفته می‌شود.

ریزش موی ناگهانی ناشی از آلوپسی آره‌آتا معمولاً خود به خود درمان می‌شود. در موارد وخیم‌تر، درمان بیماری با تزریق موضعی کورتون توسط متخصص پوست انجام می‌شود.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک که به آن پیکوز (PCOS) هم می‌گویند، بیماری است که تنها در خانم‌ها دیده شده و باعث اختلال در تعادل هورمون‌های جنسی آن‌ها می‌شود. همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، اختلال در تعادل هورمون‌های جنسی می‌تواند باعث ریزش موی ناگهانی یا تدریجی شود. البته سندرم تخمدان پلی‌کیستیک بیشتر از این که باعث ریزش مو شود، باعث پرمویی در نقاط مختلف بدن می‌شود.

به طور کلی، ریزش روزانه حداکثر ۱۰۰ تار مو در انسان طبیعی در نظر گرفته می‌شود. این ریزش مو بیشتر در هنگام شانه کردن موها، استحمام  یا زمان خواب اتفاق می‌افتد. در یک فرد جوان، همزمان با ریزش یک تار مو، با فعالیت فولیکول‌های مو، تار موی جدید در همان محل جایگزین می‌شود. در واقع به طور طبیعی بین ریزش مو و رویش مو، یک تعادل وجود دارد. بنابراین کچلی و طاسی در افراد جوان به طور معمول دیده نمی‌شود.

با افزایش سن به دلایل فیزیولوژیکی و ژنتیکی، تعادل بین ریزش و رویش به هم خورده و بسیاری از افراد دچار طاسی‌های کم تا شدید می‌شوند. اکثر طاسی‌ها از نوع ریزش مو با الگوی مردانه و زنانه یا آلوپسی آندروژنی هستند. به شکل طاسی ریزش موی ژنتیکی هم می‌گویند.

پس به طور کلی همه‌ی ما ریزش مو داریم؛ منتها موهای ریخته شده جایگزین می‌شوند. وقتی تعادل بین ریزش و رویش موها به هم بخورد، می‌گوییم فرد به ریزش مو مبتلا است.

شایع‌ترین علل ناگهانی ریزش مو

آلوپسی آندروژنی

در بسیاری از موارد دلیل اصلی ریزش مو، آلوپسی (طاسی) آندروژنی است. آلوپسی آندروژنی معمولاً به صورت تدریجی رخ می‌دهد؛ اما می‌تواند از دلایل ریزش موی ناگهانی هم باشد. در این نوع طاسی، عوامل ژنتیکی و هورمونی نقش مهمی دارند:

• عوامل ژنتیکی: اگر سابقه‌ی ریزش مو و طاسی در پدر، عمو، دایی یا دیگر اقوام شما وجود داشته باشد، احتمال این واقعه در شما بیشتر از حالت عادی است. بنابراین هنگام مراجعه به کلینیک، پزشک معالج حتما در مورد سابقه‌ی فامیلی ریزش مو در سنین پایین از شما سوال خواهد کرد.
• عوامل هورمونی: هورمون تستوسترون و دی هیدروتستوسترون هم در آقایان و هم در خانم ها وجود دارد اما مقدار آن در بدن آقایان بالاتر است. افزایش سطح این هورمون‌ها در بدن هر فرد نسبت به حالت عادی برای او، با افزایش میزان ریزش مو در ارتباط است. به همین دلیل درخواست آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها یکی از اقدامات در بررسی علت ریزش مو ناگهانی است.

متاسفانه درمانی برای آلوپسی آندروژنی وجود ندارد. البته داروهایی مانند ماینوکسیدیل و فیناستراید می‌توانند در به تعویق انداختن طاسی موثر باشند ولی برای جبران موهای از دست رفته، تنها راه درمانی کاشت مو است.

رژیم غذایی نامناسب

همان طور که گفته شد، ساخت تارهای موی جدید در فولیکول‌های مو اتفاق می‌افتد. برای این کار مواد مختلفی مورد نیاز است که کمبود آن‌ها می‌تواند باعث ریزش موی ناگهانی شود.

شاید شما هم شنیده باشید که فردی در اثر پیروی از یک رژیم غذایی غیراصولی، دچار ریزش مو ناگهانی شده است. معمولاً در مورد این اشخاص می‌بینیم که با اندکی کشش، دسته‌ای تارهای مو از سر جدا می‌شوند.

جنس تارهای مو پروتئینی است. به همین دلیل کمبود مواد پروتئینی در رژیم غذایی می‌تواند باعث ریزش موی ناگهانی شود. منابع پروتئین در رژیم غذایی شامل انواع گوشت‌ها (ماهی، مرغ و گوشت قرمز)، تخم مرغ و لبنیات است.

ویتامین‌های مختلفی نیز برای ساخت تارهای مو مورد نیاز است که از مهم‌ترین آن‌ها می توان به گروه ویتامین‌های ب و به خصوص نیاسین و بیوتین اشاره کرد. به طوری که در اکثر داروها، مکمل‌ها و شامپوهای تقویت‌کننده‌ی مو، این ویتامین‌ها وجود دارند.

وجود برخی از مواد معدنی نیز در فرایند ساخت تارهای مو ضروری است. کمبود آهن علاوه بر ایجاد کم‌خونی، میتواند باعث ریزش مو ناگهانی شود. کلسیم و منیزیم که به وفور در لبنیات وجود دارند، در واکنش‌های ساخت تارهای مو حضور داشته و حائز اهمیت‌اند. عنصر روی (زینک) هم از دیگر مواد مورد نیاز در ساخت تارهای مو است. کمبود هر یک از عناصر گفته شده می‌تواند باعث ریزش مو بشود.

ریزش موی ناگهانی در اثر تغذیه نامناسب، بیشتر در افرادی مشاهده می‌شود که مشکلات سوء جذب (مثل بیماری‌های دستگاه گوارش) مبتلا هستند یا از رژیم‌های لاغری غیراصولی پیروی می‌کنند.

ریزش مو در اثر رژیم غذایی نامناسب معمولاً با برطرف کردن کمبودهای بدن، خود به خود درمان می‌شود و نیاز به مداخلات درمانی دیگری ندارند.

تلوژن افلوویوم

برای این که عارضه‌ی تلوژن افلوویوم را بهتر متوجه شوید باید ابتدا مروری بر مراحل رشد مو داشته باشیم. چرخه‌ی زندگی تارهای مو، سه مرحله دارد:

1. مرحله‌ی آناژن یا فاز رشد: در این مرحله، رشد تارهای مو اتفاق می‌افتد. آناژن معمولاً حدود ۳ سال طول می‌کشد و به طور متوسط، ۹۰ درصد تارهای موی هر فرد در مرحله‌ی آناژن قرار دارند.
2. مرحله‌ی کاتاژن یا فاز موقت: کاتاژن یک مرحلهی گذرا و موقت بوده و مثل یک پل بین مرحله‌ی آناژن و تلوژن است. این فاز معمولا کمتر از سه هفته طول می‌کشد. فقط حدود ۱ درصد از تارهای موی فردی سالم از نظر ریزش مو در این مرحله قرار دارند.
3. مرحله‌ی تلوژن یا فاز استراحت: در این مرحله تارهای مو دیگر رشدی نخواهند داشت. این مرحله حدود ۳ ماه طول می‌کشد و به طور متوسط ۱۰ درصد از تارهای موی یک فرد در این مرحله قرار دارد. در پایان مرحله‌ی تلوژن، تار مو از پیاز مو جدا شده و می‌ریزد.

در بیماری تلوژن افلوویوم، به دلایلی که در ادامه ذکر خواهد شد، تارهای مو مراحل آناژن و کاتاژن را سریع‌تر طی کرده و در نتیجه، درصد بیشتری از موها در مرحله‌ی تلوژن قرار می‌گیرند. به همین دلیل سرعت ریزش تارهای مو افزایش می‌یابد. یعنی مثلا به جای ۱۰۰ تار مو، روزانه ۴۰۰ تار مو می‌ریزد. تلوژن افلوویوم به نوعی سردسته‌ی علل ریزش موی ناگهانی است.

تلوژن افلوویوم به دلایل مختلفی می‌تواند ایجاد شود. همه‌ی این دلایل یک پایه‌ی مشترک دارند؛ آن هم وارد شدن استرس شدید به بدن است. ین استرس می‌تواند به دلیل مسائل روحی، بیماری‌های جسمی، تغییرات ناگهانی و آسیب‌ها باشد.

نکتهی قابل توجه این است که مواجهه با یک استرس شدید، بلافاصله باعث ریزش مو نمی‌شود. استرس شدید با سرکوب فعالیت سلول‌های سازنده‌ی مو، ساخت تارهای موی جدید را کاهش می‌دهد. همچنین باعث افزایش سرعت عبور از مرحله‌ی رشد یا آناژن می‌شود. می‌دانیم که ریزش مو زمانی اتفاق می‌افتد که فاز کاتاژن و تلوژن به اتمام برسند؛ که روی هم رفته ۳-۴ ماه طول می‌کشد. به این ترتیب حدود ۳ ماه بعد از یک استرس شدید، ریزش موی ناگهانی آغاز می‌شود.

مثال‌هایی از استرس که می‌توانند باعث ریزش موی ناگهانی شوند:

• استرس شدید
• رژیم غذایی نامناسب
• تب شدید
• صدمات شدید جسمی
• کاهش وزن ناگهانی
• استرس
• قطع عضو
• رویدادهای حساس زندگی مانند کنکور، جدایی یا از دست دادن عزیزان

تلوژن افلوویوم معمولاً بعد از برطرف شدن علت استرس، خود به خود درمان شده و نیازی به دارو یا مداخلات درمانی دیگر ندارد.

مصرف برخی داروها

ریزش موی ناگهانی می‌تواند ناشی از مصرف داروهای مختلف باشد. لیست داروهایی که می‌توانند باعث ریزش مو شوند، بسیار طولانی است. اگر به تازگی مصرف دارویی را شروع کرده‌اید و پس از آن، ریزش موی شما افزایش یافته است، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. در بسیاری از موارد می‌توان از یک داروی جایگزین دیگر استفاده کرد. ریزش مویی که در اثر عارضه‌ی دارویی باشد، معمولا در طی چند ماه پس از قطع دارو برطرف شده و موها مثل قبل خواهند شد.

 معروف‌ترین داروهایی که باعث ریزش موی ناگهانی می‌شوند، شامل موارد زیر اند:

داروهای شیمی درمانی

شاید معروف‌ترین داروهایی که باعث ریزش مو می‌شوند، داروهای شیمی درمانی باشند. این داروها برای جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی، تقسیم شدن سلول‌ها را مهار می‌کنند. البته نه تقسیم همه‌ی سلول‌ها، صرفاً تقسیم سلول‌هایی را مهار می‌کنند که سرعت تکثیر بالایی دارند.

علاوه بر سلول‌های سرطانی، سلول‌های فولیکول‌های مو هم سرعت تقسیم زیادی دارند. به همین دلیل یکی از اثرات ناخواسته‌ی این داروها، جلوگیری از تقسیم سلولی در فولیکول‌های مو است. همان طور که می‌دانید، فولیکول‌های مو محل ساخت تارهای موی جدید هستند و اگر تقسیم سلولی در آن ها مهار شود، تار موی جدید ساخته نمی‌شود.

داروهای ضدبارداری

همان طور که گفته شد، تغییر در سطوح هورمون‌های جنسی می‌تواند باعث ریزش موی ناگهانی شود. داروهای ضدبارداری هم باعث تغییر در تعادل بین هورمون‌های جنسی می‌شوند. بنابراین ریزش مو در هنگام مصرف این داروها ممکن است اتفاق بیفتد.