توس درسته یا طوس؟ فردوسی توسی یا فردوسی طوسی؟

در گذشته همیشه مینوشتند طوس و یا فردوسی طوسی!

 

جدیدا مینویسند توس و فردوسی توسی!

 

کسی می دونه کدومش درسته؟

پاسخ شما به تاپیک

niazi

16:37:53 1401/02/26

گزارش

باید دقت کرد برخی واژه‌های خاص که عربی نیستند نیز با «ط» نوشته می‌شوند که به دلیل خاص بودن آنها نمی‌توانیم تغییر در آنها ایجاد کنیم، واژه‌هایی مانند افلاطون و ارسطو به عنوان اسامی خاص از این دست هستند.

 

طوفان آمد و تهران را شوکه کرد. تیتر روزنامه های روز سه شنبه همه به طوفان اختصاص داشتند، اما کدام طوفان، توفان یا طوفان؟! «توپ تشر توفان در تهران»(جوان. ۱۳/۳/۹۳)،«توفان ۲کشته و ۳۰ مصدوم بر جای گذاشت»(صنعت. ۱۳/۳/۹۳)، «...و ناگهان طوفان»(آرمان. ۱۳/۳/۹۳)،«طوفان در پایتخت»(همشهری ۱۳/۳/۹۳) تعدادی از تیتر هایی هستند که در این باره در روزنامه ها نوشته شدند و طوفان را با نگارشی دوگانه نوشتند.



به گزارش شفقنا، حسین عصاری آرانی در گفت‌وگويي با استاد حسين پاكدهي به موضوع نوشتار متفاوت رسانه‎ها از واژه طوفان يا توفان پرداخت.



اتفاق‌هایی از این دست به دلیل ویژگی خاص زبان فارسی که کلمات زیادی با تلفظ یکسان و نگارش متفاوت دارد، بسیار رخ می‌دهد بویژه در رسانه‌ها. به بهانه این اتفاق و برای بررسی روشن سازی و آسیب شناسی این موضوع گفت و گویی داشته ایم با علیرضا حسینی پاکدهی، عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و مدرس شیوه نگارش فارسی در مطبوعات. این گفتار را در ادامه می خوانید:



رویداد اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرد، واژه طوفان همین چند روز پیش در مرکز توجه ها بود و این که چرا روزنامه ها اینچنین متفاوت عمل کردند جای بررسی زیادی دارد.



دو واژه توفان و طوفان با تلفظی یکسان ریشه‌های متفاوتی دارند و به کار بردن آنها برای یک معنی کار غلطی است. همچنان که در لغت نامه معین هم به این موضوع اشاره شده است. واژه طوفان ریشه‌ای عبری و یونانی دارد و به زبان عربی وارد شده و با «ط» نوشته می‌شود. این واژه  در زبان انگلیسی به صورت «Typhoon» نوشته می‌شود و به معنی حادثه‌ای طبیعی است همراه با باد و باران که خرابی و خسارت به بار می‌آورد. در ترکیب‌های مانند طوفان نوح، طوفان کاترینا و طوفان تهران باید از واژه طوفان استفاده کنیم؛ زیرا در غیر این صورت معنی واژه غلط خواهد شد.



از سوی دیگر واژه «توفان»، یک واژه فارسی است که از ترکیب کلمات توفیدن یا توپیدن ریشه گرفته است. این دو واژه  که معنی یکسانی دارند به معنی دادزدن، غرش کردن و غران بودن هستند که کلمه «توفان» نیز از این ریشه‌ها نشات گرفته است و به کار بردن واژه توفان به معنی یک حائثه طبیعی همراه با باد و باران درست نیست و از نظر نگارشی غلط محسوب می‌شود.



«ط» یکی از راه‌های تشخیص واژه های عربی است. این موضوع که ما به اشتباه  بسیاری از واژه‌های فارسی را با «ط» به کار می بریم یکی از موضوعاتی است که باید تصحیح شود؛ اما در همه مواقع تغییر «ط» به «ت» واژه را تصحیح نمی‌کند. در کلمه‌هایی مانند بلیت، امپراتوری، اتو، اتاق و... که واژه‌هایی با ریشه غیر عربی هستند و مستقیما از دیگر ریشه‌ها به فارسی وارد شده‌اند این تصحیح باید انجام شود، اما در کلمه‌ای مانند طوفان که ریشه‌ای عربی دارد استفاده کردن از توفان درست نیست.



باید دقت کرد برخی واژه‌های خاص که عربی نیستند نیز با «ط» نوشته می‌شوند که به دلیل خاص بودن آنها نمی‌توانیم تغییر در آنها ایجاد کنیم، واژه‌هایی مانند افلاطون و ارسطو به عنوان اسامی خاص از این دست هستند. کلماتی اینچنین از عبری به عربی راه یافته‌اند و سپس به زبان فارسی آمده‌اند ولی به دلیل خاص بودن‌شان تغییر در نگارش آنها لازم نیست.



فارسی‌زدگی زیاد از حد و بی دقتی روزنامه نگاران باعث شده تا این واژه‌ها که تلفظ یکسانی دارند و معنی متفاوت دارند به جای یکدیگر به کار بروند. همکاران ما در رسانه‌ها خیلی ساده و راحت از کنار موضوعاتی این چنینی می‌گذرند که باعث ایجاد بسیاری از مشکلات نگارشی است.



مطبوعات در تصحیح شیوه‌های نگارش فارسی تاثیر بسزایی دارند و روزنامه نگاران باید تلاش کنند تا در موارد اینچنینی دقت بیشتری به کار گیرند. برای تصحیح بسیاری از شیوه‌های غلط در نگارش باید رسانه‌های تاثیر گذار وارد عمل شوند و با گذاشتن کلاس های نگارش صحیح برای کارکنان خود این موضوع را مدیریت کنند.


ما گاهی فارسی بینی زیاد حد داریم و گاهی فارسی بینی را نفی می‌کنیم، این نوع تعصب بی جا و افراط و تفریط در جامعه ایرانی و رسانه‌های ما باعث می‌شود این دوگانگی‌ها و غلط‌ها اتفاق افتد. واقع بینی عملی و دوری از خود بینی یا غیر بینی در زبان در جامعه ما دوای عملکرد درست در درست نویسی نگارش فارسی است که باید آن را رعایت کنیم.

 

تابناک

بپسند

0 پسند

simin

17:02:54 1401/02/25

گزارش

اصولا چون تفاوتی بین تلفظ ت و ط و یا بین س و ص در زبان فارسی وجود ندارد، به نظر من می توان همه آنها را به ت و یا س نوشت. البته باید نظر ادیبان زبان پارسی را نیز جویا شد.

بپسند

0 پسند

afsar

15:37:04 1401/02/25

گزارش

کارشناس مسوول گروه زبان و ادبیات فارسی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد: براساس بخشنامه کلمات "دو املایی"، نگارش این کلمات هر دو صحیح است. "محمدرضا سنگری" روز دوشنبه به خبرنگار گروه فرهنگی ایرنا گفت: بخشنامه کلمات" دو املایی" به مدارس سراسر کشور ابلاغ شد و شایسته است مدارس آن را اعمال کنند.

 

وی افزود: واژگان، بخاطر فهم و درک معنا توسط دانش آموزان و همچنین به دلیل کارکرد روزنامه ها و کارهای رایانه ای به سمت جدانویسی حرکت می کند. مولف کتاب های درسی وزارت آموزش وپرورش اظهارداشت: نگارش جدا و روی هم کلماتی مانند "لبخند"، " خوشحال" "کوهها" و "کتابخانه" هر دو صحیح است و لازم است معلمان در تصحیح اوراق امتحان دانش آموزان به آن توجه کنند.

 

وی گفت: نگارش کلماتی مانند "توس یا طوس" و "اتاق یااطاق" هر دو درست است و نمی توان در تصحیح اوراق امتحانی بخاطر نگارش یکی از این دو، برای دانش آموز غلط محسوب کرد. سنگری افزود:کلمه ای مانند"لبخند" که هم اکنون در کتاب بخوانیم و بنویسیم به صورت "لب خند" آمده برای فهم و درک دانش آموزنوشته شده زیرا دانش آموز از این طریق درک می کند که "لبخند"، "خنده ای با لب است".

 

وی اظهارداشت: درنگارش این کلمات ازدستورالعمل فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی پیروی می شود و در شورای ویرایش سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش درباره جدا و روی هم نویسی این کلمات تصمیم گیری می شود. سنگری گفت: بخشنامه نگارش کلمات دو املایی به تمام مدارس و معلمان کشور ابلاغ شده و نباید معلمان و والدین با غلط درنظر گرفتن هر یک از این دو کلمه، باعث ناراحتی و اضطراب دانش آموزان شوند. وی خطاب به خانواده ها گفت: رسم الخط زبان فارسی اندکی تغییر کرده و به سمت جدانویسی حرکت می کند و نباید برخی از معلمان درنحوه نگارش کلمات دو املایی سخت گیری کنند.

 

 

منبع: ایرنا

بپسند

2 پسند

ali_sanai

10:24:00 1401/02/25

گزارش

در مقاله‌ای آمده بود: «ط» جنجالی‌ترین حرف در املای فارسی است!

این موضوع حقیقت دارد؛ به ویژه در سال‌های اخیر که موجی از سره‌گرایی نیز گاه‌به‌گاه در جامعه رخ می‌نمایاند.

اما موضوعی که می‌خواهم به آن اشاره کنم هیچ ارتباطی با «سره‌گرایی» ندارد.

مخرج طاء تنها ویژه‌ی زبان عربی است و در فارسی چنین حرفی نداریم. از این‌رو واژه‌هایی که با ط نوشته می‌شوند یا عربی‌اند و یا اگر عربی نیستند غلط املایی هستند؛ مانند طهران، طالش، اصطهبان و طوس که خوشبختانه امروزه دیگر کسی تهران، تالش، استهبان و توس را نادرست نمی‌نویسد. هرچند هنوز تبس را به غلط طبس می نویسند.

دقت کنید که در زبان عربی این قانون نانوشته مرسوم است:

زمانی که واژه‌ای (غالباً نام‌های خاص) را از زبان دیگر وام می‌گیرند، اگر آن واژه «ت/t» داشته باشد، آن را با «ط» می‌نویسند تا وام‌واژگیِ آن را مشخص کنند. آن‌گاه همین وام‌واژه‌ها وارد زبان فارسی شده و می‌شوند و ما هم آن‌ها را به سبک عرب‌ها با «ط» نوشته و می‌نویسیم! حال آن که اگر آن نام‌ها را خود از زبان مبداء می‌گرفتیم قطعاً به شکل دیگری می‌خواندیم و می‌نوشتیم.

برای مثال چرا باید نام «پلاتو» (Plato) فیلسوف یونانی، را به گویش اعراب، «افلاطون» بخوانیم؟... خب این یکی و چندتای دیگر ظاهراً این‌قدر جا افتاده‌اند که هیچ‌کس اصلاح‌شان را صلاح نمی‌داند!... بسیار خوب، از خیر اصلاح «ارسطو» و «سقراط» و «افلاطون» می‌گذریم!

اما نمی‌توان از بلیط، اطاق، طایر، باطری و طپش و... گذشت!

بلیت (Billet) فرانسوی است. باتری (Battery) و تایر (Tire) انگلیسی‌اند. اتاق ترکی/مغولی است و تپش هم که اصلاً فارسی است!

پس دست‌کم اگر نمی‌خواهیم به سراغ فیلسوفان یونانی برویم، این واژه‌ها را درست بنویسیم:

اتاق، اتو، اختاپوس، استبل، اتراق، باتري، اپراتور ، امپراتور، بليت، تنبور، تاس، تاس كباب، تالار، تاول، تاير، تباشير، تبر، تبرزين، تپانچه، تپيدن، تراز، ترخون، غلتيدن، نفت، نفتالين، اترار، استهبانات، استخر، پترزبورگ، پتر كبير، تارم، تايباد، تبرك، تبرستان، ترابلس، تسوج، توس، تهماسب، تهمورث، تیسفون، ختا، لوت، تنبور، تشت، غلتك، غلتان، باتلاق و...

و طبعاً نیاز به گفتن نیست که واژگان «ط

دار» عربی را کماکان باید با «ط» نوشت!

بپسند

1 پسند

iran

16:04:46 1401/02/24

گزارش

آقایِ دکتر پیروزِ مُجْتَهِدزاده، دَر مُقَدّمه‌ای که بَر کِتابِ جُغرافیایِ سیاسی دَر شاهنامۀ فِردوسی مَرقوم داشته‌اند، به جایِ «فِردوسیِ طوسی»، «فِردوسیِ توسی» نوشته و آنگاه دَر حاشیه چُنین إِظْهارِ نَظَر کَرده‌اند:


«با توجّه به ایرانی بودنِ نامِ شهرِ تاریخیِ "توس"، دلیلی وجود ندارَد که نگارِشِ این نام به شیوۀ نگارشِ زبانی بیگانه و استفاده از حرفِ نامأنوسِ "ط" در فارسی محدود شود».

بپسند

2 پسند

پاسخ های بیشتر