سن تربیت کودک | از چه سنی کودک را تربیت کنیم؟
سن تربیت کودک | از چه سنی کودک را تربیت کنیم؟
آیا سن تربیت کودک مربوط به دوره خاصی است؟ همه پدر و مادرها می‌خواهند کودک خود را به بهترین شکل تربیت کنند و از همان اولین روزهای زندگی کودک به دنبال بهترین نحوه برخورد با او و پرورش فرزندشان هستند. اما خیلی از والدین به درستی نمی‌دانند در چه سنی چه رفتاری با کودک مناسب‌تر است. آگاهی از سن مناسب برای تربیت کودک و چگونگی آن می‌تواند به والدین کمک کند تا رفتاری متناسب با توجه به درک کودک ارائه دهند. سن تربیت کودک و رفتارهای متناسب در هر دوره از رشد در این مقاله بررسی شده است پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید. همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آموزش تربیت کودک مراجعه کنید و با بهره بردن از مشاوره روانشناسی بهترین سبک تربیتی را متناسب با سن کودک اتخاذ نمایید.
در سنین کمتر از یکسال ارتباط عاطفی شما با فرزندتان باید بسیار زیاد باشد. در واقع باید کودک احساس امنیت و آرامش را در کنار شما داشته تا بتواند در آینده شخصیتی مستقل برای خود شکل دهد. در این ماه‌های ابتدایی شما می‌توانید توانایی‌های ذهنی را در کودک خود بالا ببرید و محیط اطراف او را با وسایلی که برایش تنوع بیشتری دارد غنی کنید. در کنار آن درآغوش کشیدن کودک، لبخند زدن به او و بازی کردن را نیز فراموش نکنید. تمامی تلاش شما در این سنین به افزایش بهداشت جسمی و روانی در کودک منجر خواهد شد.
در این سن کودک دستورات کاملا ساده را درک می‌کند، اما به طور کامل توانایی اجرای دستورات پیچیده تر را ندارد. در این سنین بهتر است دستوراتی که به کودک می‌دهید خیلی ساده و مشخص و با اشاره حرکت دست باشد. در ضمن دستورات برای همان لحظه باشد و هرگاه می‌خواهید کودک رفتار درست را انجام دهد، بهتر است باز هم دستور را در لحظه تکرار کنید. انتظار نداشته باشید کودک حرف‌های شما را تا مدت‌ها بعد در ذهن نگه دارد و باز هم اجرا کند.
به دلیل رشد کلامی در این مرحله می‌توان قوانین و چهارچوب‌های مشخصی را برای کودک تعیین کرد. نکته‌ای که در تربیت کودک در سن 2 تا 3 سالگی وجود دارد این است که به طور قابل ملاحظه‌ای رفتارهای لجوجانه و بهانه گیری در کودک مشاهده می‌شود چرا که این سن زمانی است که او کم کم یاد می‌گیرد شخصیت مستقلی پیدا کند و به همین خاطر در جهت تحول استقلال خود از کلماتی نظیر نه، نمی‌خوام، مال خودمه و ... زیاد استفاده می‌کند.
به اصطلاح می‌گویند کودک در "سن نه" قرار دارد. در این سن سعی کنید نسبت به رفتار لجبازانه کودک صبر و حوصله داشته باشید. به خاطر داشته باشید، واکنش‌های افراطی یا تنبیه‌های بدنی نه تنها تاثیر مثبتی ندارند بلکه این لجبازی‌ها را بیشتر می‌کند. بنابراین برای کودک قوانین ساده و مشخصی بگذارید. نسبت به مقاومت او واکنش‌های افراطی و خشن نشان ندهید و بیشتر سعی کنید به رفتار مثبت کودک توجه کرده و با پیروی از دستورات و رفتارهای مثبتش او را تحسین و تشویق نمایید. این کارها مقاومت کودک را کمتر و تمایلش به پیروی کردن را بیشتر می‌کند.
همچنین در این سن احساس مالکیت خیلی زیاد است و کودک نسبت به هر چیزی که مربوط به اوست مثل اسباب بازی‌ها، وسایلش و افراد مهم زندگی خیلی حساس می‌شود. در واقع هر چیزی که کودک مالک آن است با ایجاد هویت او پیوند خورده است.
به عبارتی گرفتن وسایل کودک این حس را به او می‌دهد که هویتش از او گرفته شده پس اگر فرزندتان در این سن با گرفته شدن وسایلش یا قبول نکردن درخواستش واکنش عصبانیت شدید نشان داد، تعجب نکنید. خساست یا پرخاشگری کودکتان صفاتی مختص سن او هستند. مگر اینکه بیش از حد و غیر قابل کنترل شود. سعی کنید به صورت افراطی و با عصبانیت واکنش نشان ندهید. بلکه بیشتر با او کنار بیایید و رفتار درست را روشن و واضح از او بخواهید. در کنار آن به او قدرت انتخاب بیشتری دهید و به احساس مالکیتش نسبت به وسایل احترام بگذارید.
کودکان در این سن کمتر لجباز هستند و مقاومتشان نسبت به دستورات و قوانین کم می‌شود. از این سن بیشتر تمایل دارند توسط بزرگسالان تایید شوند و به اصطلاح دختر خوب یا پسر خوبی باشند. همچنین در این سن بیشتر قدرت درک صحبت‌ها و توانایی مکالمه پیچیده تر را پیدا می‌کنند. با اینکه در این برهه کودکان بیشتر به دیگران توجه می‌کنند با این حال هنوز خود محوری در آن‌ها وجود دارد.
به این معنا که نمی‌توانند مسائل را از زاویه دید دیگران ببینند. بنابراین قوانین را خیلی روشن بیان کنید. مسائل را به زبان ساده و طوری که از زاویه دید آن‌ها قابل درک باشد برایشان توضیح دهید. از این سن بهتر است در مورد تاثیر کارشان و احساسی که در دیگران ایجاد می‌شود بیشتر توضیح دهید. برای مثال "اگر دم گربه را بکشی خیلی دردش می گیرد". این توضیحات در پرورش هوش هیجانی کمک زیادی به فرزندتان می‌کند. از آنجایی که در این سنین دیدگاه و توجه دیگران به کودک برایش خیلی مهم می‌شود تا می‌توانید رفتارهای مثبتش را بیان کنید، تحسین کنید و پاداش بدهید.
ذهن کودکان از این سنین بیشتر قانون مند شده و آن‌ها بیشتر گرایش دارند قوانین منظم را اجرا کنند. از این سنین کودکان رفتن به محیط‌های آموزشگاهی مثل پیش دبستانی را شروع می‌کنند. همچنین توانایی شناخت آن‌ها بیشتر می‌شود. از حدود 6 سالگی به بعد بیشتر می‌توانند مسایل را از زاویه دید دیگران درک کنند. در واقع خودمحوری سه سالگی آن‌ها تعدیل شده است. بنابراین از این سنین می‌توانید قوانین بیشتری بگذارید و مسائل و دلایل تربیتی را بر اساس درکشان توضیح دهید. کودک در 4 تا 5 سالگی طبیعتا سازگاری بیشتری با محیط پیدا می‌کند.
کودکان از این سنین از قدرت استدلال و تفکر منطقی برخوردار می‌شوند. می‌توانند در مورد رفتار درست و غلط در شرایط مختلف اظهار نظر کنند و بیشتر آن را تشخیص دهند. بهتر است پدر و مادر در مورد دلایل رفتار و رفتارهای مناسب در موقعیت‌ها با کودکشان گفت و گو کنند و بیشتر نظر آن‌ها را در این مسائل بپرسند. هرچه گفتگوی منطقی با کودک بیشتر باشد، بهتر می‌تواند رفتارهای مناسب فردی و اجتماعی را یاد بگیرد و قدرت شناخت و درک مسائل در او بیشتر می شود.
سن تربیت کودک تا نوجوانی همچنان ادامه دارد. در دوره نوجوانی پدر و مادر با فرزندشان معمولا به چالش‌های زیادی برمی‌خورند چرا که نوجوان به دنبال شکل دادن به هویت دلخواه خود است و به خیلی از قوانین تن نمی‌دهد. در این سن هم، واکنش‌های افراطی و برخوردهای سختگیرانه می‌تواند رفتارهای منفی نوجوان را تشدید کند. پس بهتر است دیدگاه‌ها و نقطه نظر فرزندتان را بیشتر در نظر بگیرید و به او به عنوان فردی دارای هویت مستقل تر نگاه کنید.
با توجه به آنچه گفته شد در ادامه به چند نکته کلی در مورد سن تربیت کودک و فرزندتان اشاره خواهیم کرد.
- در هر سن بنا به میزان درک کودک قوانین بگذارید
- قوانین باید مختصر، ساده و روشن باشد.
- هرچه قوانین تربیتی در طول روز کمتر باشد احتمال پذیرش و انجام آن بیشتر است.
- حتما به رفتارهای مثبت توجه کنید و آن‌ها را تشویق کنید.
- پاداش‌هایی برای بیشتر شدن رفتارهای مثبت و کم شدن رفتار غلط داشته باشید.
- اگر قولی می‌دهید حتما انجام دهید؛ همچنین تهدیدی نکنید که نتوانید انجام دهید! مثلا اگر بازم بالا پایین بپری از مهمونی می‌رویم، در حالیکه نمی‌توانید مهمانی را ترک کنید.
- هرگز تنبیه بدنی نکنید! کتک زدن نه تنها رفتار بد را کاهش نمی‌دهد بلکه می‌تواند اثر عکس داشته باشد.
- می‌توانید برای رفتار بد کودک محرومیت‌های کوچک در نظر بگیرید مثل خاموش شدن تلویزیون.
- تا جایی که می‌توانید در مورد قوانین تربیتی و دلایل آن با کودکان منطقی صحبت کنید. این صحبت در هر سن بسته به میزان درک کودک می‌باشد.
در هر دوره سنی کودک ویژگی‌های رشدی گوناگونی از خود نشان می‌دهد و ویژگی‌های شخصیتی متفاوتی نیز دارد. به همین خاطر لازم است والدین با توجه به شناخت کودک در هر سن سبک تربیتی متفاوتی را در پیش بگیرند تا بتوانند بیشترین اثرگذاری را در فرزند خود داشته باشند.
حامی هنر زندگی
#از_چه_سنی_کودک_را_تربیت_کنیم_ #سن_تربیت_کودک #مشاوره_کودک #مشاوره_خانواده #تربیت_کودک
