همه چیز درباره واکسن کرونا/روسیه خرید - پرونده ساخت- حرف‌ها...
همه چیز درباره واکسن کرونا/روسیه خرید - پرونده ساخت- حرف‌های مردم
ساعت 24-تصویر چهره‌های سیاسی غرب در حال دریافت اولین دوز واکسن کرونا در میان صدای پشت سر هم شاتر دوربین عکاسان به رسانه‌ها سرازیر شده است و خبر پشت خبر، رسیدن واکنس به این کشور و آن کشور را اطلاع می‌دهند. به موازات این عکس‌ها و خبرها حالا چند روزی است که کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی هشتگ می‌زنند: #واکسن_بخرید.
در حالی که چهره‌های شناخته شده در اروپای غربی و امریکا، رو به دوربین واکسن می‌زنند که خیال مردمشان را بابت امن بودن واکسن راحت کنند در این سو بحث بر سر این است که آیا اصولا قرار است واکسنی به دست ایرانیان برسد یا نه. «جمهوری اسلامی ایران در کنسرسیومی قرار دارد که سازمان بهداشت جهانی تشکیل داده و ۱۸ شرکت معتبری که واکسن‌های آنها مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته، مقرر شده برای کشورهایی که عضو کنسرسیوم هستند، تأمین شود و ما جزو این کنسرسیوم هستیم و انتخاب‌هایمان را از بین این شرکت‌ها انجام خواهیم داد.» این بخشی از حرف‌های ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت بود که پس از موج شادی که بابت معرفی واکسن ساخت شرکت فایزر به عنوان نمونه موفق تولید واکسن کرونا شکل گرفت، توضیح داد که این هم یکی از شرکت‌هایی است که ایران «امکان انتخاب و خرید» از آنها را دارد. او در شبکه خبر و به مردم ایران گفت:«ما امکان انتخاب داریم و آنچه به صلاح مردم باشد، خریداری خواهیم کرد.» و البته در کنارش یادآوری کرد که «ما خودمان تولید داخلی هم انجام می‌دهیم».
19 آذر نوبت به شخص رییس‌جمهوری رسید که در سخنانی همراه با نقاطی مبهم در مورد نحوه تهیه واکسن برای ایرانیان صحبت کند. او در جلسه هیات دولت که در آن تاریخ برگزار شد،گفت:«من همواره از وزارت بهداشت و از وزیر محترم بهداشت سوال می‌کردم راجع به واکسن یکی از کشورها که مقداری محل بحث بود. دیروز در جلسه ستاد کمیته‌های کرونا از ایشان سوال کردم و ایشان گفت که برای من قابل قبول است و من دیشب دستور دادم که از آن کشور واکسن خریداری و وارد کشور شود و واکسیناسیون را شروع کنیم برای آنهایی که پرریسک هستند به زودی انشاالله.» همان زمان شایعه و گمانه‌زنی در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاد که منظور از «یکی از کشورها» چین است یا روسیه؟ و اینکه ایران چقدر ممکن است سبد خریدش را به محصولات مانند واکسن فایزر و دانشگاه آکسفورد و مانند آنها اختصاص دهد. اما در همان زمان حسن روحانی اشاره‌ای به مشکلاتی که بر سر راه خرید واکسن خواهد بود هم اشاره‌ای کرد و پای امریکا را به میان کشید:«مردم ما بدانند هر اقدامی می‌خواهیم انجام بدهیم، دارویی، تجهیزاتی، واکسنی می‌خواهیم وارد کنیم 100 لعن و نفرین باید به ترامپ همانجا بفرستیم در هر موردی، آنقدر مشکلات درست کردند، آنقدر اذیت می‌کنند که یک کار ساده‌ای که با یک تلفن با یک ارسال پیام با یک سوییفت می‌توانست حل و فصل شود امروز هفته‌ها و گاهی ماه‌ها همه کشور باید درگیر شود برای اینکه پولی را از یک جایی به جای دیگر منتقل کنیم برای اینکه دارو بخریم.»
از این سخن‌ها به بعد هر روز مسوولی، از سازمانی و وزارتخانه‌ای و مرکزی حرفی دیگر زده. یکی در مورد مشکل انتقال پول می‌گوید، یکی در مورد نبود امکانات انتقال و یخچال نگهداری واکسن و حالا که بخشی از نگرانی‌های مردم بابت نرسیدن واکسن به شبکه‌های اجتماعی سرریز کرده، گزاره‌های مشخص‌تری دارد به میان می‌آید: اینکه به خاطر نپیوستن به FATF اصولا ایران دیگر سهمیه‌ای برای خرید نخواهد داشت. بخشی از کسانی که هشتگ می‌زنند، قیمت واکسن را با قیمت کالاهای لوکسی که در کشور پیدا می‌شود یا با قیمت میوه‌هایی مانند موز مقایسه کردند که نشان دهند بودجه نباید سد راه خرید واکسن باشد، در عین حال آنچه در بخش مهمی از مطالبات مجازی کاربران شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود این است که فارغ از دلیل و مشکلات و تحریم و هر چیزی که مانع سیاسی در راه خرید واکسن ایجاد می‌کند، دولت‌ها، حاکمیت‌ها و مسوولان هر کشور «موظف» به تامین و خرید واکسن برای مردم هستند و نمی‌توان این حوزه را تا به ثمر نشستن یا ننشستن نسخه ایرانی واکسن به تعویق انداخت:«چرا القا می‌کنید «واکسن بخرید» با «واکسن بسازید» مغایرت دارد؟ ندارد. کسانی که گفتند بخرید؛ نمی‌گویند نسازید اما کسانی که گفتند بسازید؛ چرا می‌گویند نخرید؟» نوشته این کاربر در اشاره به موج کمتر شده دیگری بود که در شبکه‌های اجتماعی و در نقد به هشتگ واکسن بخرید به راه افتاد. #واکسن_ بسازید را کسانی می‌نوشتند که معتقدند ایران نیازی به دستاوردهای غرب ندارد و می‌تواند از دانش بومی برای تهیه واکسن استفاده کند.
روز گذشته، خبر امضای قرارداد عراق با شرکت فایزر برای دریافت 1.5 میلیون دوز واکسن کرونا و آغاز واکسیناسیون همگانی در امارات از همان خبرهایی بود که باز داغ هشتگ واکسن بخرید را تازه کرد. اما یکی از واضح‌ترین پیام‌هایی که از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی می‌رسید این بود که اصولا زمانی که خبر ارسال واکسن به کشورهای مختلف می‌رسد، زمانی که حدود دوزهای دریافتی کشورها در مرحله اول دارد مشخص می‌شود، چرا هیچ‌کسی در ایران توضیح واضحی در مورد روند کار نمی‌دهد؟ چرا خریدن یا نخریدن واکسن تبدیل به میدانی میان خبر و شایعه شده که هر بار با اظهارنظر یک مسوول یا چهره سیاسی باز آشفته می‌شود؟ «سلامت مردم را در دست گرفته‌اید، گزارش بدهید».
ربیعی: قراردادمان با سازمان بهداشت جهانی باقی است
ممکن است که آنچه در 48 ساعت گذشته اعلام شد و به خبرها راه یافت، تاثیر همین هشتگ زدن‌ها و انعکاس آن در رسانه‌ها باشد یا نه اما حالا نام FATF و پیوندش با واکسن دارد علنی‌تر بیان می‌شود. اول علی مطهری، نماینده سابق تهران بود که روز دوشنبه در توییتر نوشت:«به خاطر اینکه در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف قرار داریم، نتوانستیم ۵۰ میلیون دلار مبلغ سهمیه ایران از واکسن کرونای سازمان جهانی بهداشت برای 8 میلیون ایرانی را منتقل کنیم و سهمیه ایران باطل شد. مجمع تشخیص مصلحت نظام باید پاسخگو باشد.» و بعد علی ربیعی، سخنگوی دولت روز گذشته تلویحا این حرف را تایید کرد. ربیعی روز گذشته در نشست خبری مجازی خود در پاسخ به سوال ایرنا درباره اظهارات مطرح شده درباره مشکلات عدم پیوستن به FATF برای خرید واکسن و نقل و انتقال پول گفت:«به طور کلی نپیوستن به FATF و در لیست سیاه قرار گرفتن آثار خود را بر تراکنش‌های مالی و تامین مالی نشان داده است و حتی در مواقعی هم که تحریم مانع نمی‌شود متاسفانه FATF این بهانه را ایجاد می‌کند. دولت دیدگاه خود را در این زمینه اعلام کرده بود و امیدواریم با راهگشایی که رهبر معظم انقلاب برای امکان بررسی مجدد در مجمع تشخیص مصلحت نظام فراهم کردند، بتوانیم در این زمینه جلساتی داشته باشیم و آنچه که به مصلحت کشور است را تامین کنیم.» اما باز هم اطلاعات دقیق‌تری از روند خرید واکسن به دست نیامد. ربیعی تنها به صورت کلی توضیح داد که:«خرید واکسن در هم جلسات ستاد کرونا و هم در جلسات هیات دولت در حال پیگیری است. مسوولان وزارت بهداشت در هماهنگی کامل با سایر دستگاه‌های مربوطه تمام تلاش خود را از همان ابتدا اقدامات لازم برای خرید واکسن را انجام می‌دهند.»
البته علی ربیعی می‌گوید با وجود مشکلات بابت انتقال پول به سازمان بهداشت جهانی قرارداد ایران با این سازمان به جای خود باقی است:«ما قراردادمان با سازمان بهداشتی پابرجاست. اخیرا هم تصمیم گرفتیم به هر ترتیبی که شده این خرید را حتی با ریسک پرداخت بالای پول انجام دهیم. البته فقط به سازمان بهداشت جهانی اکتفا نکردیم و با شرکت‌های مختلف هم مذاکرات و تفاهماتی صورت گرفته است و حتی همکاران ما در وزارت بهداشت و بخش خصوصی که مجوز واردات دارند در این زمینه فراخوان دادند و در کنار آن تولیدات داخلی را دنبال می‌کنیم.» او در نهایت در جمع خبرنگاران اعلام کرد که اجازه دهند وزارت بهداشت در مورد خرید واکسن خارجی حرف بزند با این حال بخشی از صحبت‌هایش را روی واکسن ایرانی متمرکز کرد:«در حال حاضر واکسن ساخت ستاد اجرایی به تست انسانی رسیده است. موسسه رازی هم در مرحله خوبی در این زمینه است. یکی از شرکت‌های دانش بنیان نیز در این زمینه به خوبی در این زمینه مشغول است. از جاهای مختلفی در مورد ساختن واکسن و تست واکسن وارد فاز انسانی می‌شویم و امیدواریم که این مرحله هم با موفقیت طی شود و هر چه سریع‌تر واکسن کرونای داخل را هم داشته باشیم. درباره خرید خارجی هم تمهیداتی صورت گرفته و اجازه دهید وزارت بهداشت دقیق‌تر اعلام نظر کند.»
ربیعی می‌گوید مشکلاتی که پیش‌تر در مورد نبود تجهیزات سرمایشی برای انتقال واکسن مطرح شده بود تنها در مورد واکسن شرکت فایزر بوده است:«وزیر راه در جلسه هیات دولت اعلام کرد که هواپیما برای انتقال آن تمهید شده است. اما این دما برای سایر واکسن‌ها نیست.» او روز گذشته مردم را خطاب قرار داد و گفت که مساله واکسن را یک «مساله ملی» می‌دانند:«مردم بدانند که برای خرید واکسن، پول و ارز آن تمهید شده است و ما مشکلی از این نظر نداشتیم. مشکل موانع انتقال پول بوده که راه‌هایی برای آن پیدا شده است قطعا ما به زودی خرید واکسن‌های تولید شده در خارج و هم تولیدات داخلی را دنبال خواهیم کرد و دولت از هیچ تلاشی در این زمینه فروگذار نکرده است و این را یک مساله ملی می‌داند.»
ساعت 24
