انتقاد سازنده | روش ها و مهارت های موثر در انتقاد سازنده
انتقاد سازنده | روش ها و مهارت های موثر در انتقاد سازنده
انتقاد سازنده به نوعی از انتقاد گفته میشود که در آن علاوه بر بیان نواقص و کاستیها، راهکارهایی برای بهبود شرایط به افراد ارائه میشود. اگر انتقاد به شیوه نادرست بیان شود، موجب واکنش تهاجمی طرف مقابل میشود و اوضاع را وخیمتر میکند اما اگر هنر و فنون انتقادی سازنده را داشته باشید میتوانید به راحتی طرف مقابل خود را تحت تاثیر قرار بدهید و روابط موفقی با دیگران برقرار کنید. در صورتی که شما در بیان انتقادات خود با مشکلاتی مواجه هستید و نمیتوانید انتقادی سازنده داشته باشید با ما تا انتهای مطلب همراه باشید.
انتقاد به معنای نقد کردن میباشد و در انتقاد سازنده علاوه بر بیان نواقص و کاستیها، راهکارهایی برای بهبود شرایط داده میشود زیرا با این کار فرد علاوه بر آگاه شدن از نقاط ضعف خود میتواند از راهکارهای ارائه شده استفاده و در کار خود پیشرفت کند. اما لازم است قبل از انتقاد، شرایط را بررسی کنید که بتوانید انتقادی سازنده داشته باشید زیرا لازم است اصولی را رعایت کنید.
در انتقاد سازنده باید ظرفیت پذیرش و شنوایی فرد را در نظر بگیرید و نباید در مقابل دیگران او را مورد انتقاد قرار دهید. به صورت کلی انتقادی مفید است که در جهت رشد و بقا صورت بگیرد و باعث افت عملکرد شخص نشود. در ادامه به برخی از علائم انتقاد سازنده و مفید میپردازیم.
برای آنکه بتوانید به صورت ناخودآگاه تاثیرات مثبتی روی فرد بگذارید، میتوانید از زبان بدن استفاده کنید. تماس چشمی با طرف مقابل، خودداری از تکان دادن دست و پا، نداشتن حالت دست به سینه بودن، ضرب نگرفتن با پاها، حفظ تن صدا، نداشتن واکنش تهاجمی، لبخند زدن و... از جمله مواردی هستند که با رعایت آنها میتوانید از زبان بدن خود به خوبی استفاده کنید.
تکنیک ساندویچ بدین معنا است که در ابتدا و انتهای انتقادتان از جملات مثبت استفاده کنید و نکته منفی را در بین صحبتهایتان به کار ببرید. استفاده از این تکنیک باعث میشود فرد فشار کمتری متحمل شود و بهتر با انتقاد شما کنار بیاید. به عنوان مثال میتوانید بگویید تو شاگرد موفقی هستی و معمولا درسهای خود را به خوبی پاس میکنی، اما اخیرا نمراتت پایین آمده و نیاز به تلاش بیشتری داری، اگر کمی تلاشت رو بیشتر کنی میتوانی به خوبی امتحاناتت را بگذرانی و مثل همیشه نمونه باشی.
اگر بخواهید انتقادی که میکنید مفید واقع باشد، لازم است روی کار فرد مور نظر تمرکز شود نه شخصیت وی زیرا اگر به صورت کلی شخصی را مورد انتقاد قرار دهید باعث میشود واکنش منفی نسبت به انتقاد شما داشته باشد و آن را قبول نکند، یا متوجه نشود کدام قسمت کارش ایراد دارد و نمیتواند در جهت رفع نواقص اقدام کند. اما اگر به صورت جزئی به موضوع بپردازید فرد میتواند بهتر کار خود را انجام دهد. بنابراین در انتقاد سازنده سعی کنید از کلی گویی خودداری کنید و مسائل را به صورت جزئی بررسی کنید.
زمانی که از فردی اشتباهی سر میزند هرچه زودتر به کار او واکنش نشان دهید، بهتر میتوانید عمل کنید زیرا اگر زمان زیادی از آن بگذرد، ممکن است انتقاد شما تاثیر زیادی نگذارد و برای فرد اهمیتی نداشته باشد. اگر از طرف مقابلتان عصبانی هستید، بهتر است کمی صبر کنید تا آرام شوید سپس به آرامی با طرف مقابلتان صحبت کنید و دلیل ناراحتی خود را بیان کنید.
همچنین اگر شخصی آمادگی پذیرش و شنیدن انتقاد را به دلایل گوناگونی مثل خستگی، عصبانیت و... ندارد، زمان مناسبی برای بیان انتقاد نیست و توصیه میشود زمانی که فرد آمادگی کامل پیدا کرد برای انتقاد اقدام کنید زیرا اگر زمانی که فرد آمادگی نداشته باشد و از نظر روحی در وضعیت مناسبی نباشد شما به او انتقاد کنید، موجب میشود تا انتقاد شما تاثیر نهایی خود را نگذارد و بیفایده باشد.
به جای اینکه یک جانبه به قضیه نگاه و قضاوت کنید، توصیه میشود خودتان را جای طرف مقابل قرار دهید و موضوع را از جنبههای مختلف بررسی کنید، سپس نتیجه گیری کنید و اگر نیاز بود به انتقاد از طرف مقابلتان بپردازید. زمانی که خودتان را جای طرف مقابل بگذارید متوجه میشوید که دوست دارید چگونه از شما انتقاد شود.
از خودتان بپرسید آیا الان زمان مناسبی برای انتقاد است یا خیر، همچنین میتوانید بفهمید که اصلا این موضوع نیاز به انتقاد دارد یا خیر. بنابراین نباید واکنش فوری داشته باشید و بهتر است در ابتدا این موضوعات را بررسی کنید تا انتقاد شما مفید باشد و طرف مقابلتان را تحت تاثیر قرار دهد.
سعی نکنید با طفره رفتن و حاشیه پردازی بحث را از موضوع اصلی دور کنید زیرا با این کار طرف مقابلتان بیشتر گنگ میشود و نمیتواند مقصود اصلی شما را بفهمد، حتی ممکن است باعث سوءتفاهم شود و نتوانید حسن نیت خود را ثابت کنید. بنابراین سعی کنید مفهوم صحبت خود را سریعتر به مخاطبتان برسانید و از خسته شدن و بیاثر شدن صحبتتان جلوگیری کنید.
همچنین این نکته را در نظر داشته باشید که زمانی که قصد انتقاد از موضوعی را دارید، نسبت به آن موضوع علم کافی داشته باشید زیرا عدم آگاهی از موضوع ممکن است باعث تهمت یا سوءتفاهم شود. به همین دلیل اگر از موضوعی آگاهی کافی ندارید نیازی به دخالت شما نیست و اجازه دهید دیگران این مسئله را حل کنند.
با توجه به مطالب بالا، انتقاد سازنده اصولی دارد که با رعایت آنها میتوانید انتقاد مناسبی داشته باشید. اگر با وجود رعایت نکات بالا انتقاد سازندهای نداشتید میتوانید با مشاور صحبت کنید و او با بررسی مسائل عمیقتر میتواند مسئله را ریشهیابی کند و راهکارهای مناسبی برای داشتن انتقادی سازنده به شما بدهد.
حامی هنر زندگی
#انتقاد_از_دیگران