آیا قطعنامه های شش گانه شورای امنیت علیه ایران اجرا خواهد ش...

آیا قطعنامه های شش گانه شورای امنیت علیه ایران اجرا خواهد شد؟ ساعت 24 - مسئله از نظر حقوقی کاملاً روشن و شفاف است و هیچ جای تردیدی وجود ندارد که ادعای آمریکا مبنی بر فعال کردن مکانیسم ماشه نه تنها یک ادعای فراحقوقی بلکه حتی یک ادعای غیرعادلانه است، اما مسئله اینجا به قدرت نظامی و اقتصادی و نفوذ این کشور در جهان باز می گردد. همانگونه که شما ادعای یکشنبه جاری آمریکایی‌ها در خصوص احیای قطعنامه ها و لازم الاجرا بودن آن توسط تمام کشورها در قبال ایران از جانب سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلستان، اتحادیه اروپا و نیز روسیه و چین رد شده است و حتی دبیرکل سازمان ملل و شورای امنیت هم توجهی به ادعای آمریکا نکرده است، اما ما در جریان حمله ایالات متحده آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ میلادی نیز شاهد بودیم که با وجود تمام مخالفت های جهانی سرانجام این حمله به عراق صورت گرفت. لذا بنا به ضرورت ها و اقتضائات سیاسی کنونی دونالد ترامپ در آستانه برگزاری انتخابات، کاخ سفید ذیل قدرت سیاسی، دیپلماتیک، نظامی، امنیتی و به خصوص تجاری و اقتصادی خود می تواند بخش هایی از قطعنامه های شش گانه شورای امنیت که به حالت تعلیق درآمده است را اجرایی کند. هر چند که به نظر می‌رسد اساساً شدت سیاست فشار حداکثری آمریکایی ها به اوج خود رسیده است و تحریم های جدیدی وجود ندارد که این کشور بخواهد در قبال ایران اعمال کند. یعنی وضعیتی که اکنون برای ایران وجود دارد تقریباً مشابه و حتی بدتر از شرایط سال ۹۲ شمسی و فعال بودن آن شش قطعنامه است. بلوف ؟ بعید می دانم این ادعای در حد یک بلوف سیاسی و دیپلماتیک باقی بماند. بدون شک چون این ادعای ایالات متحده آمریکا مبنی بر احیای مجدد قطعنامه‌های شورای امنیت و لازم الاجرا بودن آن از سوی تمام کشورها به رقابت های انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا و وضعیت تقریبا نامطلوب دونالد ترامپ در این انتخابات باز می گردد. لذا با نزدیکتر شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، دونالد ترامپ مجبور است برای کسب برگ برنده های بیشتر، ولو به صورت نمایشی هم که شده باید به صورت یکجانبه و مقطعی هم مسئله احیای قطعنامه های شش گانه شورای امنیت و اجرای آن را در دستور کار قرار دهد تا بتواند از آن برگ برنده برای خود دست و پا کند. چالش اصلی دعوای حقوقی نیست، بلکه تلاش برای تثبیت هژمونی ایالات متحده آمریکاست. من دوباره تاکید می کنم که نباید نگاه حقوقی مسئله داشته باشیم و فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت قطعنامه های شش گانه شورای امنیت، ذیل ادعای ایالات متحده آمریکا را با نگاهی قانونی و حقوقی مورد ارزیابی قرار دهیم. پس مسئله جدی تر و فراتر از ایران است. به تعبیری درست تر وقتی آمریکا با مخالفت گسترده و قابل توجهی در سطح بین‌المللی پیرامون یک پرونده، ادعا و یا مسئله ای خلاف مواضع خود مواجه می شود، انگیزه مضاعفی برای پافشاری بر ادعای خود و تحقق آن دارد. این انگیزه نتیجه اهمیت رویارویی‌هایی از این دست بر موقعیت و اعتبار بین‌المللی این کشور است؛ شمشیری دو لب که اگر به نتیجه برسد جایگاه جهانی آمریکا را تثیبت می‌کند و اگر شکست بخورد، به این موضعیت ضربه می‌زند. به هر حال باید پذیرفت که جایگاه و میزان قدرت آمریکا به مراتب بیشتر و پررنگ تر از سایر بازیگران در عرصه مناسبات جهانی است. به ویژه که اکنون برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و تلاش دونالد ترامپ برای پیروزی در این انتخابات سایه سنگینی بر مسئله فعال کردن مکانیسم ماشه انداخته است و ذیل این واقعیت، آمریکا فارغ از هرگونه رویه حقوقی در سازمان ملل و شورای امنیت خود را یک تنه ملزم به اجرای قطعنامه های شورای امنیت می داند. وضعیت کنونی اقتصادی و تجاری ایران به نظر حتی بدتر از دورانی است که شش قطعنامه شورای امنیت علیه کشور در حال اجرایی شدن بود. متاسفانه شیوع کرونا هم بر این مسئله دامن زد. یعنی ایالات متحده آمریکا به تنهایی توانسته است فشار اقتصادی و تجاری به مراتب بدتر است دوران قبل از مذاکرات برجام بر ایران وارد کند. اما پیرو نکته شما من هم معتقدم آمریکا در فرصت کوتاه پیش رو سعی می‌کند بندهایی از قطعنامه ۱۹۲۹ که جدی‌ترین قطعنامه علیه ایران است را به مرحله اجرا در آورد. چون تقریباً بیشتر موارد قطعنامه های پیشین از سری برنامه های شش گانه در خصوص ایران به تنهایی از جانب آمریکا به مرحله اجرا درآمده است. لذا کاخ سفید در فرصت کوتاه پیش رو تلاش ‌خواهد داشت آن بندهایی که در قالب تحریم ها نیاز به مجوز نهادهای بین‌المللی مانند شورای امنیت و سازمان ملل دارد را ضد ایران اعمال کند. به همین دلیل بود که آمریکا اصرار بسیار جدی به فعال کردن مکانیسم ماشه برای بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت داشت تا بتواند به زعم خود توجیه حقوقی برای تحقق این تحریم‌ها داشته باشد. بی شک قطعنامه ۱۹۲۹ مهمترین تلاش دولت اوباما آمریکا علیه ایران بود. چون بر اساس این قطعنامه، تحریم ها به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش یافت، تحریم تسلیحاتی کاملی برقرار و برنامه توسعه موشک های ایران به خصوص موشک های بالستیک ایران ممنوع شد. مضافا اختیارات کشورهای مختلف برای بازرسی کشتی‌های ایران به شدت افزایش یافت. ضمن اینکه نام شرکت ها و افراد بیشتری به فهرست تحریم ها اضافه شد. اینها علاوه بر آن است که در قطعنامه ۱۹۲۹ همه کشورهای جهان ملزم شدند در صورت کشف موارد دور زدن تحریم، آن موارد را به شورای امنیت گزارش بدهند. همچنین دولت ها موظف شدند از شهروندانشان در سراسر جهان بخواهند که در معامله با ایران محتاط باشند و همگی روابط مالی‌شان را با ایران محدود کنند. ولی نکته اینجاست که بیشترین موارد از این قطعنامه توسط آمریکا در خصوص ایران اجرایی شده است و حتی در مواردی مانند حساسیت روی مسئله موشک‌های بالستیک ایران، توافق نظری میان اروپایی ها و آمریکا وجود دارد. یوسف مولایی- دیپلماسی ایرانی ساعت 24