آنچه «خودکُش ها» نمی دانستند
آنچه «خودکُش ها» نمی دانستند
به گزارش بهداشت نیوز به نقل از ایسنا امروز 20 شهریور روز جهانی پیشگیری از خود کشی است. خودکشی، پدیده ای پیچیده تر از مرگ و یک آسیب اجتماعی مهم است که قدمتی به طول تاریخ دارد. اما این پدیده در بین جوامع بشری به دلیل نوع ساختار شکل دهنده به این رفتار به گونه های مختلفی بروز و ظهور کرده ولی هرچه باشد مبحثی عجیب و رازآلوده به شمار می رود. اینکه یک انسان به راحتی چشم خود را به زندگی آینده و فرصت های آن ببندد و سخت ترین کار ممکن یعنی بریدن نفس را انجام دهد موضوعی عجیب به شمار می رود.
در این مقال با رجوع به اندیشه اسلامی و رویکرد فقه اسلامی به خصوص فقه امامیه به بررسی این موضوع می پردازیم. به طور کلی فقه اسلامی خودکشی یکی از دام های ابلیس و جزو گناهان کبیره است که حتی با اکراه و اجبار نیز قابل توجیه نیست؛ زیرا انسان مملوک خداوند بوده و هیچ کس مجوز نابودی این هدیه گرانقدر را ندارد.
از آنجایی که خود کشی تعدی و تجاوز به مالکیت خداوند است بی شک جزای آن کم و کوچک نخواهد بود.
رضا برنجکار رئیس انجمن کلام اسلامی حوزه در گفت‌و گو با خبرنگار ایسنا در این رابطه عنوان کرد: از نظر کلامی و اعتقادی خداوند خالق انسان وجهان بوده وخالق، مالک مخلوق خود است که نتیجه این دو گزاره اثبات مالکیت خداوند بر انسان و جهان است .
وی با بیان اینکه هر آنچه را که ما مالک آن هستیم به اعتبارمالکیت خداوند است، افزود: خداوند به عنوان مالک، حق تصرف و یا دادن اذن تصرف به سایر را دارد اما خداوند اجازه سلب حیات و زندگی را به انسان نداده است.
وی با تاکید بر اینکه خداوند به عنوان عالم کل آگاه تر بوده که چه زمانی پایان بخشیدن به حیات انسان به نفع اوست، اظهار کرد: حرمت خودکشی مقوله ای است که میتوان خارج از مباحث دینی، و بر اساس مباحث عقلی نیز آن را اثبات کرد.
برنجکار تصریح کرد: این جهان با همه امکانات به همراه حیات در اختیار انسان قرار داده شده تا خواه در جهت آبادسازی و سعادت اخروی و خواه درجهت لذت های دنیوی بهترین استفاده را ببرد.
وی با اشاره براینکه به حکم عقل انسان باید از این نعمت ها برای کمال و رشد خود استفاده کند زیرا عدم استفاده از این نعمت ها خلاف عقل است، افزود: در نگاه دینی انسان میتواند با استفاده درست از این نعمت ها، زندگی ابدی سعادت مندی را نصیب خود کند و با نگاهی غیر دینی نیز انسان میتواند از یک زندگی 70_80 ساله با تعالی روحی و لذت بهره مند شود.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: انسان موجودی مختار بوده که مسیر بهشت و جهنم برای او مشخص شده است و این که انسان مابقی عمر خود را چگونه زندگی کند در اختیار خود اوست .
وی درخصوص این که حرمت خودکشی سبب محدودیت قدرت اختیار انسان نیست، افزود: هر انتخاب یک محدودیت به همراه دارد؛ مثلا شما با انتخاب رفتن به مسجد، خود را از رفتن به سینما محدود و محروم کرده اید و بالعکس؛ پس باید به گونه ای انتخاب کنیم که محدودیت ها ما را در مسیر کمال و سعادت قرار دهد.
رئیس انجمن کلام اسلامی حوزه با بیان این که محدودیت هایی که خداوند و عقل تعیین کرده اند در راستای منافع انسان است، ادامه داد: انتخاب یک کار نیک سبب محدودیت از بدی ها میشود مثلا فرد با دروغ گفتن خود را از راستی و درستی محدود و محروم کرده که سبب تنزل وی میشود.
برنجکار با اشاره بر این موضوع که بعد از عقل مهمترین عنصر در پیشگیری از خودکشی مبانی نهادینه شده در فرزند توسط خانواده است، اظهار کرد: همه اعمال و اصولی که فرد پیروی میکند بر اساس اعتقادات است و برخورداری انسان از اعتقاداتی درست مانع از خودکشی وی میشود.
وی در خصوص راهکار عملی دین در پیشگیری از خودکشی، عنوان کرد: مجموعه ای از اعمال توصیه شده از جانب دین مانند نماز، روزه، حفظ حرمت دیگران، دوری از ظلم و... سبب دوری انسان از خطا و اشتباه میشود و هم چنین روایات بسیاری در رابطه با اثرات نماز که باعث دوری از گناه و فحشا میشود، وجود دارد.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: در باب راهکار روحی خداوند در قران به آیه «الا به ذکر الله تطمئن القلوب» اشاره کرده است؛ زیرا خودکشی نتیجه اضطراب بوده و شخصی که از آرامش کامل برخوردار است هیچ گاه به سراغ خودکشی نمی رود.
وی افزود: در نتیجه فردی که از نظر اعتقادی توانایی تبیین زندگی برای خود را ندارد و از نظر عملی نیز اعمالی که انسان را به سمت خوبی ها رهنمود میکند، انجام ندهد، بدون شک از نظر روحی نیز دچار پریشانی میشود.
وی بیان این که حرمت خودکشی مربوط به همه فِرَق اسلامی است، گفت: خودکشی از گناهان کبیره بوده و سبب تباهی زندگی اخروی میشود.
برنجکار درخصوص عواقب این امر در خانواده و جامعه بیان کرد: خودکشی هریک از اعضای خانواده سبب تضعیف بنیان خانواده و گاها تسری این امر به سایر اعضای خانواده میشود و هم چنین یاس وناامیدی جامعه را هم به همراه دارد و جامعه بدون امید، بی هویت و مرده است.
وی بااشاره بر این که وظیفه حکومت، هدایت انسان ها به سمت سعادت مندی است، تاکید کرد: حکومت به منزله پدر یک خانواده وظیفه دارد که علاوه بر تامین معیشت و خوراک خانواده، به رشد و کمال فرزندان نیز توجه ورزد و فرزندان را در انتخاب بهترین مسیر هدایت کند؛ هرچند که فرزندان در انتخاب راه خود مختار هستند.
نگاه مترقی کلام اسلامی به بحث خودکشی از نگاه هایی است که با بسط و گسترش مفهومی آن به نظر می رسد با انگاشت ذهنی جدید، می توان خطرات و آسیب های ناشی از عوامل بروز آن را تا حد بسیاری کنترل و کاهش داد.
بهداشت نیوز
#بهداشت #سلامت
