آمریکا می خواهد با زور ماشه را بکشد
آمریکا می خواهد با زور ماشه را بکشد
ساعت 24 اقدامی که ایالات متحده آمریکا در شورای امنیت برای فعال کردن مکانیسم ماشه انجام داده در راستای اقداماتی است که این کشور در دوره ترامپ طی سه سال گذشته پیگیری کرده است. هر چند که اهرم تحریم همراه در دولت های متخلف به عنوان ابزار اعمال قدرت ایالات متحده عل کرده است و مختص به ترامپ نیست.
چرا که در عمل واشنگتن با استفاده از نفوذ و به تعبیری هژمونی اقتصادی و تجاری خود بر جهان ذیل میزان سودآوری بالایی که از قِبَل روابط بازرگانی بسیاری از کشورها و شرکت ها با ایالات متحده آمریکا می‌تواند اهرم مناسبی برای فشار به منظور عدم مراوده تجاری با ایران و یا هر کشوری که در تضاد منافع ایالات متحده عمل می کند را به دست آورد. کما این که در همین مدت زمان بعد از خروج دونالد ترامپ از برجام عملاً شاهد بودیم بسیاری از شرکت‌های بین المللی که با ایران مراوده داشتند به واسطه تحریم‌های ایالات متحده آمریکا که صرفا تحریم‌های وزارت خزانه‌داری این کشور است مجبور به قطع همکاری با ایران شدند، از شرکت‌های نفتی گرفته تا شرکت های خودروسازی و دیگر کمپانی ها. بنابراین کاری که ایالات متحده آمریکا در این مدت انجام داده است و به نظر می‌رسد که احتمال دارد در پروسه فعال کردن مکانیسم ماشه نیز تحقق پیدا کند در عمل و از منطق قدرت روی داده است، نه از منظر و دیدگاه حقوقی و قانونی و چون مسئله پایان یافتن تحریم های تسلیحاتی و امکان خرید و یا فروش تسلیحات برای ایران از پایان مهر ماه سال جاری در تضاد کامل با منافع ایالات متحده قرار دارد قطعاً این کشور از همین چارچوبی که طی این مدت استفاده کرده است به فکر فعال کردن مکانیسم ماشه و احیای قطعنامه‌های شورای امنیت از هر مسیری حتی مسیرهای فراحقوقی و فراقانونی خواهد بود تا تمامی افراد، شرکت ها و کشورهایی که به دنبال مراوده تسلیحاتی و خرید و فروش جنگ افزارهای نظامی به ایران هستند را وادار به انصراف کند، همچنانی که روسیه پیشت روسیه تحویل موشک‌های اس - ۳۰۰ خود را به ایران به بعد از عملیاتی شدن برجام و پایان یافتن قطعنامه‌های شورای امنیت موکول کرد.
ببینید تقریبا دو ماه گذشته شورای امنیت به انحاء مختلف مخالفت صریح خود را با تلاش‌های آمریکا به منظور تمدید تحریم تسلیحاتی ایران از طریق فعال کردن مکانیسم اشه نشان داده است. از عدم تصویب پیش‌نویس چهاربندی قطعنامه مدنظر آمریکا تا مخالفت ۱۳ عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت با درخواست آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه. حتی ما شاهد پاسخ رد رئیس دوره‌ای شورای امنیت به ریاست کشور اندونزی بوده ایم. لذا به اعتقاد من کماکان این رویه تقابلی از طریق اعضای شورای امنیت و مخالفت اعضای این شورا با تلاش آمریکا به منظور احیای قطعنامه های شش گانه علیه ایران به قوت خود پیگیری خواهد شد. اما باز تاکید می کنم نمی توان منکر توان اعمال نظر آمریکا در عرصه جهانی بود. به خصوص اکنون شرایط برای ایالات متحده آمریکا و شخص ترامپ به شدت متفاوت از گذشته است. چون در فرصت کوتاهی که برای دونالد ترامپ تا برگزاری انتخابات وجود دارد وی سعی می کند مسئله تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران از طریق فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگشت قطعنامه های شش گانه را تبدیل به یک برگ برنده سیاسی انتخاباتی کند. علی الخصوص که تا به اینجای کار نظرسنجی ها و آمارهای مختلف حکایت از شکست دونالد ترامپ در برابر جو بایدن می دهد. لذا ترامپ از هر مسیری و از هر پرونده‌ای به دنبال ایجاد یک برگ برای پیروزی مجدد در انتخابات سوم نوامبر است. البته در آن سو چون نشانه ها و اقتضائات سیاسی ایالات متحده آمریکا خبر از شکست احتمالی دونالد ترامپ می دهد کشورهای جهان و به خصوص اعضای شورای امنیت تمایلی ندارند تمام تخم مرغ های خود را در سبد واشنگتن بریزند. از این رو در این مدت چند هفته اخیر فضای بسیار خوبی در عرصه بین‌الملل به منظور حمایت از ایران و برجام به وجود آمده است که من امید دارم تهران بتواند بهترین استفاده را از این فضا ببرد. ولی در پاسخ روشن تر به سوال شما مبنی بر واکنش کشورهای جهان در همراهی و یا عدم همراهی با ادعای آمریکا در خصوص فعال شدن مکانیسم ماشه و احیای قطعنامه های شش گانه شورای امنیت ضد ایران باید گفت که ما همواره با یک دوگانگی در روابط بین الملل روبه رو بوده ایم؛ دوگانگی که ناشی از تقابل دو مفهوم «حقوق بین الملل» و «قدرت بین الملل» است.هوشمندی ایران
من معتقدم اگر امروز شرایط در عرصه بین الملل به سود ایران در حال پیگیری است و اعضای شورای امنیت، اعضای حاضر در برجام، مجامع و دیگر کشورها به حمایت از ایران و مخالفت با ایالات متحده آمریکا برخاسته اند ناشی از آن است که ایران در یک هوشمندی سیاسی، نه تنها در برابر اقدام دونالد ترامپ برای خروج از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری از توافق هسته ای خارج نشد، بلکه حتی اقدام هم برای خروج از ان پی تی نکرد و کماکان به تعهدات خود مندرج در برجام پایبند است. ذیل همین پایبندی هم همکاری‌های خود را با کمیسیون مشترک برجام و آژانس بین المللی انرژی اتمی دنبال کرده و می کند. اتفاقا حمایت صریح اعضای حاضر در برجام که در بیانیه پایانی نشست مشترک کمیسیون برجام مبنی بر بلااثر دانستن درخواست ایالات متحده آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه خود را نشان داد مرهون همین خویشتنداری سیاسی تهران است. ایران حتی در پروسه گام های کاهش تعهدات برجامی ایران اقدامی در جهت نقض فاحش برجام انجام نداد، اگرچه اروپایی ها، شورای حکام و آژانس بین المللی انرژی اتمی برخی ادعاها و اتهامات مطرح کردند، اما در نهایت مناسبات ایران با اعضای برجام و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بسیار مثبت ارزیابی می شود. پس وضعیت مطلوب ایران در شرایط کنونی به دلیل همان دوراندیشی سیاسی و دیپلماتیکی که ما طی سه سال گذشته در دستور کار قرار داده ایم. لذا اگر ایران بخواهد در پاسخ به اقدامات آمریکا مبنی بر فعال کردن مکانیسم ماشه و احیای قطعنامه شش گانه به سمت خروج از برجام، ان پی تی و یا کاهش همکاری ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برود دیگر اعضای برجام و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم دلیلی برای حمایت و همراهی با ایران ندارند و به تبع آن خود به خود این بازیگران در جبهه ایالات متحده آمریکا قرار می‌گیرند و این بار به جای انزوای آمریکا شاهد انزوای ایران خواهیم بود مانند دوران قبل از مذاکرات برجامی. حتی کشورهایی مانند چین و روسیه هم توان همراهی با ایران را نخواهند داشت. بنابراین من بر این باورم که دیپلماسی ما کماکان باید به قوت خود به دنبال همراهی جامعه جهنی با ایران باشد تا فضای مثبت کنونی را برای خود حفظ کند و بتواند از آن کمال بهره‌برداری را در جهت منافع ملی داشته باشدانسجام درونی
.
من معتقدم جریان‌ها، جناح‌ها و دسته‌بندی‌های سیاسی داخلی در قیاس با تحولات دیپلماتیک به خصوص در حوزه شورای امنیت و آژانس بین المللی انرژی از درجه اهمیت چندان بالایی برخوردار نیست. لذا ما باید با یک اتحاد به سمت تحقق ساختاری یکپارچه برای تصمیم‌گیری در حوزه سیاست خارجی پیش رویم. به هر حال ما با یک نظام یکپارچه طرف هستیم که قطعاً اختلاف‌نظرها، افتراق، مخالفت‌ها و تشتت آراء باید در مواقع و برهه های حساسی مانند شرایط کنونی باید به یک همراهی، همسویی، همدلی و حمایت از دولت بدل شود. ضمن اینکه در این قبیل مسائل فصل‌الخطاب نظر و موضع نهایی رهبر است؛ نظری که مانع از برخی افراط ها و تفریط های سیاسی می شود. لذا من معتقدم به مجلس یازدهم هم این اجازه داده نمی‌شود که به فکر خروج از برجام در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه و احیای قطعنامه های شش گانه علیه ایران از ۲۰ سپتامبر/ ۳۰ شهریور باشد.
بد و بدتر
مسئله در خصوص وضعیت بد و بدتر است. اگر اکنون یک فضای مثبت دیپلماتیک و سیاسی برای ایران به وجود آمده است ناشی از همان خویشتنداری و دوراندیشی سیاسی تهران در همین سه سال گذشته بعد از خروج دونالد ترامپ از برجام بوده است. به فرض آنکه ایران در تقابل با آمریکا در همین مدت از برجام خارج می شد، آیا اعضای باقی مانده در برجام، شورای حکام، آژانس بین المللی انرژی اتمی سازمان ملل و یا شورای امنیت در مسیر تهران گام برمی داشتند و یا در جبهه ایالات متحده آمریکا قرار می‌گرفتند؟ پس اگر امروز فقط عربستان سعودی و اسرائیلی ها از آمریکا حمایت می کنند و در مقابل شورای امنیت و اعضای برجام در جبهه ایران قرار دارند به دلیل همین دوراندیشی سیاسی تهران بوده است. لذا ما نباید فضا را با برخی اقدامات و تصمیمات اشتباه برای خود بغرنج، پیچیده و سخت کنیم. اتفاقاً باید این فضای مثبت پیگیری شود تا بتوان از این طریق برخی فشارها را تعدیل کرد. شما تصور کنید که از ۲۰ سپتامبر قطعنامه ها علیه ایران باز گردد و ایران هم بخواهد از برجام و یا ان پی تی خارج شود آن وقت فضا برای ایران به شدت متفاوت از امروز است. از آن طرف این نکته مهم را هم باید در نظر گرفت که اقدامات ایالات متحده آمریکا تنها به مسئله فعال شدن مکانیسم ماشین و احیای قطعنامه‌های شورای امنیت بازنمی‌گردد. نباید فراموش کنیم که همین توافق اخیر اسرائیل و امارات متحده عربی برای برقراری روابط دیپلماتیک و باز کردن پای صهیونیست‌ها در منطقه از صدور صد قطعنامه در شورای امنیت ضد منافع ایران بدتر است؛ اینجاست که باید فضای دیپلماتیک را در جهت حمایت از تهران حفظ کنیم.
گفت وگو باسایت دیپلماسی اقتصادی
ساعت 24
