دوستی ایران و روسیه به این زودی ها شکاف برنمی دارد

دوستی ایران و روسیه به این زودی ها شکاف برنمی دارد ساعت 24 - بسیاری گمان می کنند که ایران در خصوص اطمینان مشارکت خود با مسکو اغراق می کند و مطلوب را به جای واقعیت جا می زند. ایران را غالباً به صورت کسی نشان می دهند که بر روی ترامپولین دیپلماسی پریده است و به منظور تقویت موقعیت خود در بازی با ایالات متحده، وفاداری روسیه به تهران را بزرگنمایی می کند. ایران که اغلب از آن به عنوان "شریک کوچکتر" یاد می شود غالبا به عنوان "پیاده" در صفحه شطرنج منطقه ای روسیه دیده می شود. با کمال تعجب، این روایت اکنون وارونه شده است. پس از امضای پیمان نظامی بین تهران و دمشق، ایران به عنوان یک "نیروی مهم" در سوریه به تصویر کشیده شده است. کارشناسان ایرانی همچون حسین رویوران خاطرنشان می کنند ایران قصد ایجاد پایگاه نظامی در سوریه را ندارد. به گفته رویوران ارتش ایران آماده است ا به محض اینکه دمشق اعلام کند دیگر حضور ایران لازم نیست این کشور را ترک کند. علاوه بر این سوریه و ایران مدت ها قبل از جنگ داخلی سوریه چندین توافق نامه نظامی بسته اند. از این منظر، توافق جدید در ادامه همکاریهای نظامی چند ساله دیده می شود. پیمان جدید فقط براساس توافق نامه های موجود استوار است و خطری برای روابط روسیه و ایران محسوب نمی شود.توافق نظامی بین تهران و دمشق ممکن است باعث ایجاد اصطکاک بین روسیه و ایران شود. و ممکن است که اینگونه نشود. واقعیت این است که این اولین بار نیست که تحلیلگران از سوریه به عنوان عرصه ای یاد می کنند که ماه عسل بین مسکو و تهران در آنجا به پایان می رسد. گزارش های بی شماری از رقابت روسیه و ایران بر سر کسب قراردادهای پر سود در بازسازی سوریه پس از جنگ، منتشر شده است. در مورد اصلاحات نهادی سوریه نیز اختلاف نظر وجود دارد. طی 25 سال  گذشته نمودار همکاری و اختلاف بین مسکو و تهران پیچیده به نظر رسیده است. برای سالها دو کشور بر سر ساخت نیروگاه در بوشهر و تأخیر در تحویل سیستم موشکی ضد هوایی اس300  سیصد دعوا داشتند. بارها شده است که روابط مسکو با اسرائیل یا دیپلماسی انرژی با عربستان سعودی (قبل از جنگ قیمت ها) به عنوان شواهدی دال بر فرصت طلبانه و ناپایدار بودن مشارکت ایران و روسیه قلمداد شده اند.همانند پیمان نظامی، در اینجا نیز تمایل بیشتر بر این است که به جای لحاظ نمودن تمام جوانب روابط مسکو و تهران، بر روی برنامه های نامتقارن متمرکز شویم. البته همانطور که در بالا اشاره کردیم ضرورت ها و علایق استراتژیک می توانند باعث اصطکاک شوند. با این وجود تضاد مسیرهای ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک لزوماً منجر به مناقشه نمی شوند. اگر اوضاع را در یک زمینه گسترده تر تحلیل کنیم آشکار می شود که اتحاد روسیه و ایران بسیار عمیق تر و گسترده تر از آن است که بسیاری از تحلیلگران متوجه می شوند.همکاری روسیه و ایران از هم افزایی ایده آلی برخوردار است. هر دو کشور دارای یک جهان بینی مشابه ژئوپلیتیکی هستند که پارامترهای پایداری دارند. این پارامترها مشتمل بر ارزش های هنجاری، ویژگی های فرهنگی و تمدنی و جنس گفتمان مشابه در رابطه با غرب هستند. این درون مایه عجیب تاریخی و فرهنگی، جهان بینی ایدئولوژیک روسیه و ایران را شکل می دهد که اساساً با معیارهای هنجاری آتلانتیک در سیستم بین المللی مغایرت دارد. سیاست خارجی روسیه بدنبال جذب هوادارانی از بین کشورهایی است که مخالف هژمونی هستند. ایران در این تلاش شریک مهمی است. نخبگان انقلابی ایران مانند همتایان خود در کرملین مخالف این ایده هستند که یک دولت یا گروهی از کشورها می توانند ارزشهای ویژه و ساختارهای قدرت خود را جهانی اعلام کنند. هر دو کشور در مخالفت با مداخله گرایی لیبرال، به اصل بین الملل گرایی مستقل پایبند هستند. درک مشترک از نظم بین المللی به یک درک مشترک از سیستم امنیتی تبدیل می شود. مسکو و تهران هر دو، نظم بین الملل مدرن را به عنوان یک فضای ناعادلانه و ریاکارانه که هویت تمدنی ایران و روسیه را تهدید می کند می دانند. هر دو کشور  برای مقابله با این فضا قائل به تکثرگرایی در نظام بین الملل از طریق حمایت از شبکه های جایگزین، همگرایی و نهادهای چند جانبه در سطح منطقه ای (مانند سازمان همکاری شانگهای یا توافقنامه چین و ایران) هستند. بنابراین در حالی که ممکن است هر از گاهی اصطکاکی ایجاد شود، اتحاد روسیه و ایران کاملاً ریشه در مجموعه گسترده ای از اصول مشترک دارد. این هم افزایی ایدئولوژیک مختص روسیه و ایران است. به عبارت دیگر نه روسیه و نه ایران نباید در مورد میزان نزدیکی با هر شریک دیگری (عربستان سعودی، اسرائیل یا چین) نگران باشند.ماه عسل همیشه کوتاه مدت است اما آنگونه که الگوی تعامل روسیه و ایران نشان می دهد بعید است که شکاف سیاسی به زودی رخ دهد. ایراس ساعت 24