سرطان پروستات: نشانه ها و درمان ها

سرطان پروستات چیست؟

سرطان پروستات در پروستات یک مرد ایجاد می شود. غده ای به اندازه گردو که درست در زیر مثانه قرار دارد و بعضی از مایع های موجود در منی را تولید می کند. این شایعترین سرطان در مردان بعد از سرطان پوست است. سرطان پروستات اغلب به آرامی رشد می کند و ممکن است آسیب جدی ایجاد نکند. اما برخی از انواع آن تهاجمی تر هستند و بدون درمان می توانند به سرعت پخش شوند.

علائم سرطان پروستات

در مراحل اولیه، مردان ممکن است علائمی نداشته باشند. پس از آن، علائم می توانند شامل موارد زیر باشند:

- ادرار مکرر، به ویژه در شب

- مشکل شروع یا توقف در دفع ادرار

- جریان دفع ادرار ضعیف یا قطع شونده

- احساس درد یا سوزش در هنگام دفع ادرار و یا انزال

- خون در ادرار یا مایع منی

سرطان پیشرفته می تواند درد عمیقی را در کمر، پهلوها و یا بالای ران ایجاد کند.

پروستات بزرگ شده یا سرطان پروستات؟

پروستات می تواند با افزایش سن مردان بزرگ شود. در این صورت گاهی اوقات با وارد آوردن فشار به مثانه و یا مجرای ادرار، علائمی مشابه با سرطان پروستات را باعث می شود. این مورد، هیپرپلازی (hyperplasia) خوش خیم پروستات (BPH) نامیده می شود. این سرطان نیست و اگر علائم آن باعث ایجاد دردسر شوند، می تواند درمان شود. مشکل سومی که می تواند علائم ادراری را ایجاد کند، تورم غده پروستات (Prostatitis) است. این التهاب یا عفونت همچنین ممکن است باعث تب شود و در بسیاری از موارد با دارو درمان می شود.

عوامل خطری که شما نمی توانید آن ها را کنترل کنید

افزایش سن، بزرگترین عامل خطر برای سرطان پروستات است. به ویژه پس از 50 سالگی. مطالعات نشان می دهند که اکثر مردان پس از 70 سالگی، مبتلا به نوعی از سرطان پروستات هستند. هرچند ممکن است علائم بیرونی وجود نداشته باشد. سابقه خانوادگی خطر ابتلا در یک مرد را افزایش می دهد: وجود پدر یا برادری که سرطان پروستات داشته اند، این خطر را دو برابر می کند. آفریقایی-آمریکایی ها در معرض خطر بالایی هستند و بالاترین میزان سرطان پروستات در جهان را دارند.

عوامل خطری که شما می توانید آن ها را کنترل کنید

به نظر می رسد که رژیم غذایی در ایجاد سرطان پروستات نقش داشته باشد. سرطان پروستات در کشورهایی که گوشت و لبنیات پر چرب، پایه اصلی غذایی هستند، بسیار شایع است. دلیل این ارتباط مشخص نیست. چربی رژیم غذایی، به ویژه چربی حیوانی از گوشت قرمز، ممکن است سطح هورمون مردانه را افزایش دهد. و این ممکن است رشد سلولهای سرطانی پروستات را افزایش دهد. یک رژیم غذایی با میوه و سبزیجات کم نیز ممکن است [در ایجاد سرطان پروستات] نقش داشته باشد.

افسانه ها درباره سرطان پروستات

برخی از مواردی که باعث ایجاد سرطان پروستات نمی شوند، عبارتند از: رابطه جنسی بیش از حد، وازکتومی و خودارضایی. اگر پروستات بزرگ شده ای (BPH) دارید، این بدان معنا نیست که در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستید. محققان همچنان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا مصرف الکل، STD ها (بیماری های مقاربتی) یا تورم پروستات نقش مهمی در ایجاد سرطان پروستات دارند یا خیر.

آیا سرطان پروستات می تواند در مراحل اولیه کشف شود؟

آزمایش های غربالگری برای پیدا کردن سرطان پروستات در مراحل اولیه در دسترس هستند، اما دستورالعمل های دولت، مردان را به آزمایش های روتین در هیچ سنی فرا نمی خواند. آزمایشات ممکن است سرطان هایی را که آنقدر به آرامی رشد می کنند که درمان های دارویی سودی برای آن ها ندارند، پیدا کنند. درمان ها خود می توانند عوارض جانبی جدی داشته باشد. انجمن سرطان آمریکا به مردان توصیه می کند تا با یک پزشک درباره آزمایش های غربالگری صحبت کنند تا در موارد زیر برای انجام آن اقدام کنید:

- سن 50 سالگی برای مردانی که دارای خطر متوسط هستند و انتظار می رود حداقل 10 سال دیگر زندگی کنند

- سن 45 سالگی برای مردانی که در معرض خطر بالا هستند؛ این مورد شامل آفریقایی-آمریکایی ها و کسانی است که سرطان پروستات در پدر، برادر یا پسرشان قبل از 65 سالگی تشخیص داده شده است

- سن 40 سالگی برای مردانی با بیش از یکی از بستگان درجه اول که در سنین اولیه در آن ها سرطان پروستات تشخیص داده شده است

غربالگری: DRE و PSA

پزشک شما ممکن است در ابتدا یک معاینه مقعدی دیجیتال (DRE) انجام دهد تا برآمدگی ها و نقاط سخت روی پروستات را احساس کند. پس از صحبت با پزشک، برای تعیین اندازه آنتی ژن ویژه پروستات (PSA) - پروتئینی که توسط سلول های پروستات ساخته می شود - می توان از تست خون استفاده کرد. سطح بالای این آنتی ژن ممکن است نشان دهنده این باشد که شانس ابتلای شخص به سرطان بالا است. اما ممکن است وی سطح بالایی داشته باشد و همچنان بدون سرطان باشد. همچنین ممکن است سطح PSA در شخصی طبیعی باشد ولی سرطان پروستات داشته باشد.

نتایج آزمون PSA

سطح نرمال PSA، کمتر از 4 نانوگرم در هر میلی لیتر (ng / ml) خون در نظر گرفته می شود. در حالی که PSA بالای 10 نشان دهنده این است که خطر ابتلا به سرطان بالا است. اما استثنائات زیادی وجود دارد:

- مردان می توانند سرطان پروستات را با PSA کمتر از 4 نیز داشته باشند.

- پروستات متورم شده (prostatitis) و یا بزرگ شده (BPH) می تواند سطح PSA را افزایش دهد. اما تست های بیشتر ممکن است شواهدی از سرطان را نشان ندهند.

- بعضی از داروهای BPH می توانند به رغم وجود سرطان پروستات، سطح PSA را پایین آورند. به این پدیده منفی نادرست (false negative) می گویند.

اگر یک آزمایش PSA یا DRE غیر طبیعی باشد، پزشک شما آزمایشات دیگری را انجام خواهد داد.

بافت برداری سرطان پروستات

اگر یک معاینه بدنی و یا یک آزمایش PSA نشان دهنده یک مشکل باشد، پزشک شما ممکن است بافت برداری را توصیه کند. یک سوزن از طریق دیواره مقعد و یا پوست بین مقعد و کیسه بیضه وارد می شود. چند نمونه کوچک بافتی خارج می شوند و زیر یک میکروسکوپ بررسی می شوند. بافت برداری بهترین روش برای تشخیص سرطان است و پیش بینی می کند که آیا به صورت آهسته رشد و می کند و یا هجومی است.

بافت برداری و نمره گلیسون (Gleason Score)

یک پاتولوژیست به دنبال ناهنجاری های سلولی است و به نمونه بافت از 1 تا 5 درجه می دهد. مجموع دو درجه گلیسون، نمره گلیسون است. این نمرات به تعیین شانس گسترش سرطان کمک می کند. دامنه این نمرات از 2، کمتر تهاجمی، تا 10، سرطان بسیار تهاجمی است. نمرات گلیسون پزشک را در انتخاب شیوه درمانی راهنمایی می کند.

تصویربرداری از سرطان پروستات

بعضی از مردان ممکن است نیاز به آزمایش های بیشتری داشته باشند تا ببینند آیا سرطان فراتر از پروستات گسترش یافته است یا خیر. این می تواند شامل سونوگرافی، CT اسکن، یا اسکن MRI (که در شکل دیده می شود) باشد. اسکن استخوان رادیونوکلئید، یک تزریق مواد با سطح رادیواکتیو پایین را برای کشف سرطانی که به استخوان گسترش یافته است، رهگیری می کند.

در اسکن MRI نشان داده شده در شکل، توده تومور به شکل لوبیای سبز رنگ در مرکز عکس، در کنار غده پروستات (به رنگ صورتی) قرار دارد.

مراحل سرطان پروستات

مرحله بندی برای توصیف اینکه سرطان پروستات تا چه اندازه گسترش یافته است (metastasized) و برای کمک به تعیین بهترین درمان است.

مرحله I: سرطان کوچک است و هنوز هم در پروستات است.

مرحله II: سرطان پیشرفته کرده است، اما همچنان به پروستات محدود می شود.

مرحله III: سرطان به قسمت بیرونی پروستات و به نزدیکی seminal vesicles رسیده است.

مرحله IV: سرطان به غدد لنفاوی و به نزدیکی ارگانها یا بافت های اطراف مانند مثانه یا مقعد و یا اندام های دور، مانند استخوان ها و ریه ها گسترش یافته است.

نرخ بقای سرطان پروستات

خبر خوب درباره سرطان پروستات این است که معمولا به آرامی رشد می کند. 9 مورد از هر 10 مورد از این سرطان در مراحل اولیه کشف می شوند. به طور کلی، نرخ بقای نسبی 5 ساله برای مردان مبتلا که بیماری در آن ها به پروستات یا بافت های اطراف آن محدود می شود، 100٪ است و بسیاری از مردان خیلی بیشتر طول عمر می کنند. هنگامی که این بیماری به مناطق دورتر گسترش پیدا می کند، این رقم به 28 درصد کاهش می یابد. اما این اعداد بر اساس مردانی که سرطان پروستات حداقل 5 سال پیش در آن ها تشخیص داده شده است، می باشد. چشم انداز ممکن است برای مردانی که امروز در آن ها تشخیص داده می شود و درمان می شوند، بهتر باشد.

درمان: انتظار به همراه مراقبت کامل

با سرطان کم خطر، یک گزینه این است که تماشا کنید و منتظر بمانید. این توسط بافت برداری شما، آزمون PSA و نمرات Gleason تعیین می شود. پزشک شما آزمایش های دوره ای را تجویز می کند. درمان های دیگر - با خطر مشکلات جنسی یا ادراری - ممکن است ضروری نباشد. برخی از مردان مسن تر و یا دارای مشکلات تندرستی جدی ممکن است نیاز به درمان نداشته باشند. با این حال، درمان بیشتر تهاجمی برای مردان جوان یا افرادی که بیماری در آنها بیشتر تهاجمی است، توصیه می شود.

درمان: پرتودرمانی

تابش پرتو خارجی برای کشتن سلول های سرطانی می تواند به عنوان اولین درمان و یا پس از جراحی سرطان پروستات مورد استفاده قرار گیرد. همچنین می تواند به تسکین درد استخوان ناشی از گسترش سرطان کمک کند. در براکی تراپی (brachytherapy)، گلوله های رادیواکتیو کوچک تقریبا با اندازه دانه ی برنج به پروستات وارد می شوند. هر دو روش می تواند عملکرد نعوظ را مختل کند. خستگی، مشکلات ادراری و اسهال، سایر عوارض جانبی ممکن است.

برخی از مراکز وجود دارد که پروتون درمانی (یک نوع پرتودرمانی) را برای سرطان پروستات را فراهم می کند.

درمان: جراحی

حذف پروستات و یا پروستاتکتومی رادیکال (یک عمل جراحی برای حذف تمام یا بخشی از غده پروستات) برای از بین بردن سرطان در زمانی که محدود به پروستات است، استفاده می شود. تکنیک های جدید از برش های کوچکتر استفاده می کنند و به دنبال اجتناب از آسیب رساندن به اعصاب نزدیک هستند. اگر غدد لنفاوی نیز سرطانی باشند، ممکن است پروستاتکتومی بهترین گزینه نباشد. جراحی ممکن است عملکرد ادراری و جنسی را مختل کند، اما هر دو می توانند با گذر زمان بهبود یابند.

درمان: هورمون درمانی

هورمون درمانی ممکن است رشد سرطان را آهسته کند و یا آن را کوچک کند. اما این نوع درمان، سرطان را از بین نمی برد، مگر این که همراه با درمان دیگری انجام شود. داروها یا هورمون ها مانع تولید تستسترون و سایر هورمون های مردانه می شوند که آندروژن ها نامیده می شوند و یا آن ها را مسدود می کنند. عوارض جانبی می تواند شامل گُرگرفتگی، رشد بافت پستان، افزایش وزن و ناتوانی جنسی باشد.

درمان: شیمی درمانی

شیمی درمانی، سلولهای سرطانی سراسر بدن، از جمله آنهایی که در خارج از پروستات هستند را می کشد. بنابراین برای درمان سرطان پیشرفته و سرطانی که به هورمون درمانی پاسخ نمی دهد، مورد استفاده قرار می گیرد. درمان معمولا درون وریدی است و در دوره هایی که 3 تا 6 ماه طول می کشد، انجام می شود. از آنجا که شیمی درمانی دیگر سلول هایی در بدن که با سرعت رشد می کنند را نیز می کشد، شخص ممکن است شاهد ریزش موها و زخم هایی در دهان خود باشد. سایر عوارض جانبی شامل حالت تهوع، استفراغ و خستگی است.

درمان: سرمادرمانی (Cryotherapy)

سرمادرمانی، سلول های سرطانی داخل پروستات (مثل سلول های بسیار بزرگ شده که در شکل نشان داده شده است) را منجمد می کند و آن ها را می کشد. این شیوه به طور گسترده استفاده نمی شود، زیرا در مورد اثربخشی درازمدت آن، اطلاعات کمی در دست است. این شیوه کمتر از عمل جراحی تهاجمی است و زمان بهبودی کوتاه تری دارد. از آنجا که انجماد به اعصاب آسیب می رساند، 80٪ از مردان پس از سرمادرمانی ناتوان می شوند. ممکن است درد موقت و سوزش موضعی در مثانه و روده نیز احساس شود.

درمان: واکسن سرطان پروستات

این واکسن که برای درمان و نه جلوگیری از سرطان پروستات طراحی شده است، با وادار کردن سیستم ایمنی بدن برای حمله به سلولهای سرطان پروستات به درمان آن اقدام می کند. سلول های ایمنی از خون شخص خارج می شوند، برای مبارزه با سرطان فعال می شوند و دوباره به خون تزریق می شوند. سه دوره در یک ماه اتفاق می افتد. این روش برای سرطان پیشرفته پروستات استفاده می شود که دیگر به هورمون درمانی پاسخ نمی دهد. با این شیوه، عوارض جانبی خفیف مانند خستگی، حالت تهوع و تب می توانند رخ دهند.

امیدها در مورد سرطان پیشرفته

پزشک همچنان بر سطح PSA بیمار نظارت خواهد کرد و ممکن است پس از درمان سرطان پروستات، آزمایشات دیگری را نیز انجام دهد. اگر بیماری دوباره بازگردد و یا به قسمت های دیگر بدن گسترش یابد، ممکن است درمان های های اضافی نیز توصیه شود. انتخاب های سبک زندگی نیز ممکن است مهم باشد. یک مطالعه نشان می دهد که به عنوان مثال، بازماندگان سرطان پروستات که به طور مرتب ورزش می کردند، خطر مرگ و میر کمتری دارند.

مقابله با اختلال نعوظ

اختلال نعوظ (ED) از عوارض جانبی رایج درمان های سرطان پروستات است. به طور کلی، عملکرد نعوظ در عرض دو سال پس از عمل جراحی بهبود می یابد. بهبودی ممکن است برای مردان جوانتر نسبت به افراد بالای 70 سال بهتر باشد. همچنین ممکن است استفاده از داروهای ED نیز مفید باشد. درمان های دیگر مانند درمان تزریقی و دستگاه های خلاء نیز ممکن است کمک کنند.

غذا برای سلامتی

رژیم آگاه از سرطان ممکن است برای بازماندگان که می خواهند سلامت خود را تقویت کنند و کسانی که امید دارند تا این خطر را کاهش دهند، بهترین گزینه باشد. این بدان معنی است که:

- همه روزه پنج بار و یا بیشتر میوه و سبزیجات مصرف کنید

- به جای آرد سفید یا برنج سفید، دانه های کامل مصرف کنید

- مصرف گوشت با چربی بالا را محدود کنید

- مصرف گوشت فرآوری شده (هات داگ، کالباس، بیکن) را محدود کنید و یا اصلا مصرف نکنید

- الکل مصرف نکنید

غذاهایی با فولات بالا (مانند اسفناج، آب پرتقال، عدس) ممکن است بعضی از اقدامات را برضد سرطان پروستات انجام دهند. مطالعات نتایج متفاوتی را در مورد لیکوپن، آنتی اکسیدان موجود در گوجه فرنگی نشان می دهد.

مکمل ها: خریداران مراقب باشند

در مورد استفاده از مکمل هایی که برای پیشگیری از سرطان پروستات تبلیغ می شوند، مراقب باشید. برخی از مواد گیاهی می توانند در سطح PSA اختلال ایجاد کنند. یک مطالعه 10 ساله نشان می دهد که  خطر ابتلا به سرطان برای مردانی که مکمل اسید فولیک مصرف می کند، افزایش می یابد. مطالعه 5 ساله بر روی سلنیوم و ویتامین E، کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات را نشان نمی دهد. در صورت مصرف ویتامین ها یا مکمل ها، با پزشک خود مشورت کنید.

برگرفته از: WebMD